Γεωπονικό και ΔΕΛΤΑ με ‘Σχέδιο Δράσης Γαία’

Το ΑΕΙ και η εταιρεία αναζητούν λύσεις για το σιτηρέσιο αγελάδων γαλακτοπαραγωγής. 

Στο πλαίσιο του 1oυ Διεθνούς Συνεδρίου Agroecology, το οποίο πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2016 στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας (ΓΠΑ), ο πανεπιστημιακός Ιωάννης Χατζηγεωργίου παρουσίασε τα αποτελέσματα της προσπάθειας που καταβάλει εδώ και χρόνια με τη συνεργασία της Vivartia για την αναβάθμιση της  αγελαδοτροφίας στην Ελλάδα.

 

Η παρουσίαση του πανεπιστημιακού καθηγητή κι ερευνητή αποτελούσε τμήμα του Σχεδίου Δράσης Γαία, το οποίο αναπτύσσει ο όμιλος Vivartia για λογαριασμό της θυγατρικής ΔΕΛΤΑ.

Μέσα από την ομιλία του Ι. Χατζηγεωργίου, επίκουρου καθηγητή του Εργαστηρίου Φυσιολογίας, Θρέψεως και Διατροφής του ΓΠΑ με τίτλο ‘Η υιοθέτηση των αρχών της Αγροοικολογίας από τη Βιομηχανία Γάλακτος στην Ελλάδα: Οι δραστηριότητες του Σχεδίου Δράσης Γαία’, παρουσιάστηκε η συνεργασία της ΔΕΛΤΑ με το Πανεπιστήμιο και αναδείχθηκε η οικολογική και περιβαλλοντική διάσταση της ενσωμάτωσης στο σιτηρέσιο των αγελάδων ζωοτροφών από την καλλιέργεια ψυχανθών, που αποτελούν βασικό άξονα των δραστηριοτήτων του Σχεδίου Δράσης Γαία.

Αγελαδοτροφία στην Ελλάδα

Όπως ανέφερε ο κ. Χατζηγεωργίου στην εισαγωγή του, τα μηρυκαστικά ζώα είναι φυτοφάγα και η διατροφή τους πρέπει να βασίζεται σε χονδροειδείς ζωοτροφές. Στην Ιρλανδία η διατροφή των μηρυκαστικών βασίζεται στην κατανάλωση συμπυκνωμένων ζωοτροφών σε ποσοστό μόλις 1% σε ετήσια βάση, ενώ στην Αγγλία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 13%, τη Γαλλία 15%, την Δανία 39% και την Ολλανδία 42%. Ο ομιλητής αναφέρθηκε στην περιβαλλοντική διάσταση της διατροφής των ζώων και τις επιπτώσεις που έχει στο περιβάλλον το τρέχον πρότυπο διατροφής, το οποίο, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε επιβαρύνει σημαντικά τις εκπομπές αερίων  που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον κ. Χατζηγεωργίου, η αγελαδοτροφία στην Ελλάδα έχει βιώσει τις τελευταίες δεκαετίες μεγάλες αλλαγές ως αποτέλεσμα ενός σκληρού ανταγωνισμού στις τιμές του γάλακτος  και κύριος στόχος της ήταν και συνεχίζει να είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και η βελτίωση της οικονομικότητας στη φάρμα. Η διεθνής αγορά παραμένει ασταθής κι αυτό αποτελεί απειλή για τους τοπικούς παραγωγούς, που πρέπει να αντιμετωπίσουν μια σύνθετη παγκόσμια πραγματικότητα.

Η τεχνική της συγκαλλιέργειας

Η ομιλία επικεντρώθηκε στη συνέχεια στην τεχνική της συγκαλλιέργειας ψυχανθών με σιτηρά για παραγωγή ζωοτροφών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν μια σειρά προβλήματα που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και σχετίζονται με την αδυναμία των Ελλήνων κτηνοτρόφων να πληρώσουν τις εισαγόμενες ζωοτροφές και ιδιαίτερα τις πρωτεϊνούχες όπως το σογιάλευρο.

Με τον όρο συγκαλλιέργεια περιγράφεται η γεωργική πρακτική καλλιέργειας δύο ή περισσότερων φυτικών ειδών στον ίδιο χώρο και την ίδια περίοδο. Σύμφωνα με τον καθηγητή η συγκεκριμένη πρακτική έχει σημαντικά πλεονεκτήματα καθώς εξασφαλίζει μεγαλύτερη παραγωγή από συγκεκριμένη επιφάνεια γης, μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης ζιζανίων και δίνει τη δυνατότητα παραγωγής υψηλής ποιότητας με χαμηλές εισροές, λόγω μείωσης της χρήσης αγροχημικών.

Η επιστήμη της Διατροφής μπορεί να αντιμετωπίσει την παρατηρούμενη λόγω της κρίσης επιλογή μερίδας των παραγωγών για ποιοτική ή ακόμα και ποσοτική υποβάθμιση του σιτηρεσίου των ζώων, κίνηση η οποία, δυστυχώς οδηγεί μαθηματικά στην οικονομική επιβάρυνση και την υποβάθμιση του γάλακτος που παράγεται. Η λύση προκύπτει, σύμφωνα με τον καθηγητή, από την έρευνα που πραγματοποιείται στο αγρόκτημα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου στην Κωπαΐδα.

Σιροί πειραματικής καλλιέργειας σόργου στο Ινστιτούτο Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής Γιαννιτσών.

 

Γιατί ψυχανθή

Μεταξύ των ζωοτροφών τα ψυχανθή έχουν ένα πολύ σημαντικό διατροφικό αλλά και περιβαλλοντικό ρόλο. Αποτελούν βασικό συστατικό των αγροτικών συστημάτων, ρυθμίζουν την ισορροπία και προσθέτουν άζωτο στο έδαφος, ενώ ενισχύουν και διατηρούν την παραγωγικότητα του εδάφους. Κάνουν δυνατή τη  διαφοροποίηση του αγροτικού οικοσυστήματος,  στηρίζουν την  προγραμματισμένη βιοποικιλότητα στις καλλιέργειες καθώς και εκείνη της άγριας χλωρίδας, της πανίδας και των μικροοργανισμών του εδάφους.

Τα ψυχανθή  συνεισφέρουν επίσης στη διαρκή βελτίωση της φυσικής δομής του εδάφους, στη καταστροφή των παρασίτων και τη μείωση των ασθενειών, απομακρύνουν τοξικά κατάλοιπα και διευκολύνουν τη διαχείριση των ζιζανίων. Τα ψυχανθή είναι πολύ σημαντικά στα συστήματα εκτροφής μηρυκαστικών, δεδομένου ότι συμμετέχοντας στο σιτηρέσιο παρέχουν αζωτούχες ουσίες για την κάλυψη των αναγκών των ζώων για πρωτεΐνες καθώς και ενέργεια και ινώδεις ουσίες.

Το πείραμα

Σε έκταση 60 στρεμμάτων, στο αγρόκτημα του Γ.Π.Α. στην Κωπαΐδα, εφαρμόσθηκε πειραματικό σχέδιο τριών επεμβάσεων όπου σπάρθηκαν στο τέλος φθινοπώρου τρεις διαφορετικές αναλογίες των δυο συμμετεχόντων ειδών της συγκαλλιέργειας  (Βίκος/Κριθή): α) Β12/Κ4, β) Β10/Κ5, γ) Β10/Κ6. Προς το τέλος της καλλιέργειας πραγματοποιήθηκαν περιοδικές, ανά δεκαήμερο, δειγματοληψίες της βλάστησης των πειραματικών τεμαχίων και προσδιορίστηκε η παραγωγικότητα των μιγμάτων σε ξηρό βάρος χόρτου και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του. Επιπλέον συγκεντρώθηκαν τα στοιχεία κόστους της καλλιέργειας για κάθε επέμβαση και υπολογίστηκε το κόστος της παραγόμενης νωπής και ξηρής μάζας καθώς και των παραγόμενων αζωτούχων ουσιών.

Επιπλέον η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε αντικατάσταση του ενσιρώματος αραβοσίτου, που έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε αζωτούχες ουσίες, με ενσίρωμα της χλωρομάζας βίκου-κριθής, που έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε αζωτούχες, σε ένα κατά τα λοιπά ισόρροπο σιτηρέσιο αγελάδων γαλακτοπαραγωγής με σημαντικά χαμηλότερο όμως ποσοστό συμμετοχής σογιαλεύρου.

Σε δύο ισοδύναμες, από πλευράς γαλακτοπαραγωγής, ομάδες αγελάδων χορηγήθηκαν αντίστοιχα ισοαζωτούχα και ισοενεργειακά σιτηρέσια ολικής ανάμειξης (TMR) στο ένα εκ των οποίων (ομάδα Α) συμμετείχε το ενσίρωμα αραβοσίτου και στο άλλο (ομάδα Β) το ενσίρωμα βικοκριθής σε ίση ποσότητα. Η διάρκεια της πειραματικής περιόδου ήταν 6 εβδομάδες.

Ο Ιωάννης Χατζηγεωργίου, επίκουρος καθηγητής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας, Θρέψεως και Διατροφής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο βήμα του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου Agroecology, το φθινόπωρο του 2016. Φωτο: Θανάσης Αντωνίου.

 

Συμπεράσματα

Διαπιστώθηκε ότι η παραγωγή ζωοτροφών από τη συγκαλλιέργεια των χειμερινών σιτηρών με ψυχανθή (π.χ. βίκου-κριθής) για τη διατροφή μηρυκαστικών υστερεί σε στρεμματική απόδοση συγκριτικά με τον αραβόσιτο, αλλά το κόστος παραγωγής της χλωρομάζας της συγκαλλιέργειας είναι μικρότερο . Η  ζωοτροφή αυτή παρουσιάζει αυξημένο περιεχόμενο αζωτούχων ουσιών σε σύγκριση με το ενσίρωμα του αραβόσιτου. Το κόστος παραγωγής των αζωτούχων ουσιών είναι εν γένει χαμηλότερο με εκείνου της αγοράς σογιάλευρου και το αντικαθιστά επιτυχώς στα σιτηρέσια των μηρυκαστικών.

Με την συγκαλλιέργεια χειμερινού σιτηρού με ψυχανθές (π.χ. βίκος-κριθή) για την παραγωγή ενσιρώματος μπορούν, σε αρδευόμενους αγρούς, να επιτευχθούν δύο καλλιέργειες ετησίως στην ίδια έκταση (βικο-κριθή αρχικά με συγκομιδή περί τα μέσα Μαΐου, ακολουθούμενη από αραβόσιτο για παραγωγή ενσιρώματος). Η χρησιμοποίηση ψυχανθούς σε συγκαλλιέργεια με αγρωστώδες μειώνει το κόστος παραγωγής λόγω αύξησης της παραγόμενης ποσότητας, βελτίωσης της ποιότητας και αποφυγής χρησιμοποίησης αζωτούχων λιπασμάτων.

Η συγκαλλιέργεια μπορεί να γίνει τη χειμερινή περίοδο και σε μη αρδευόμενα εδάφη για παραγωγή σανού ή ενσιρώματος. Τέλος, η καλλιέργεια αυτή έχει ευνοϊκή αντιμετώπιση από την Ευρωπαϊκή Ένωση  η οποία επιθυμεί να μειώσει τις εισαγωγές ζωοτροφών και την αντίστοιχη εξάρτηση της κτηνοτροφίας από ένα χρηματιστηριακό προϊόν όπως η σόγια.

 

 

Ομάδα Α

Ομάδα Β

Αμελχθείσα ποσότητα γάλακτος                   (ημερήσιος μέσος όρος σε κιλά ) 18,15 21,75

Μέση χημική σύσταση παραγόμενου γάλακτος (%)

Λίπος

4,08

4,03
Πρωτεΐνη 3,75 3,82
Λακτόζη 4,68 4,79
Ολικά στερεά συστατικά 13,20 13,30
Στερεά άνευ λίπους συστατικά 9,15

9,30

 

Στην αρχική φωτογραφία, δειγματοληψία πειραματικής καλλιέργειας κουκιού-βρώμης στο αγρόκτημα ΓΠΑ, στην  Κωπαΐδα.Φωτο: ΔΕΛΤΑ.

Δημοσιεύτηκε στο 6ο τεύχος του περιοδικού Dairy News, τεύχος Μαρτίου 2016. 

You might also like