Φιλ Χόγκαν: “Αιχμή” του εξαγωγικού δόρατος η γαλακτοκομία για την Ε.Ε.

Ως έναν από τους πυλώνες στρατηγικής σημασίας στον οποίο στηρίζει σημαντικό μέρος των εξαγωγικών της δραστηριοτήτων αντιμετωπίζει την αγορά των γαλακτοκομικών (γάλα, βούτυρο, τυρί, γιαούρτι, αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη κ.ά.) η Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που την ωθεί να σχεδιάσει και να εφαρμόσει μια σειρά από εκτενείς ενέργειες για την ενεργή στήριξή της και την περαιτέρω επέκταση των αγορών στις οποίες μπορούν να διατεθούν. Αυτό υποστηρίζει ο Φιλ Χόγκαν, Επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αποκλειστική του συνέντευξη στο περιοδικό Dairy News.

Dairy News| Κύριε Χόγκαν, ποια η σημασία των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, μεταξύ των οποίων τα γαλακτοκομικά και τα παράγωγά τους, για την περαιτέρω ανάπτυξη και οικονομική “υγεία” της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.);

Φιλ Χόγκαν| Δίχως άλλο, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων παίζουν καίριο ρόλο για την επίτευξη ανάπτυξης, τη δημιουργία πλούτου και νέων θέσεων εργασίας στις χώρες-μέλη της Κοινότητας. Αρκεί να σημειώσω πως ο τομέας των αγροτικών προϊόντων αντιπροσωπεύει κάτι παραπάνω από το 7% των συνολικών εξαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια της περυσινής χρονιάς. Μέγεθος ιδιαίτερα σημαντικό, το οποίο φιλοδοξούμε πολύ σύντομα να κινηθεί σε διψήφια επίπεδα, με την ταυτόχρονη ενίσχυση και διεύρυνση των μεγεθών του τομέα.

Μπορείτε να μας δώσετε ορισμένα στοιχεία αναφορικά με τα μεγέθη των εξαγωγών της Ε.Ε.;

Ασφαλώς. Πέρυσι η Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερε να διατηρήσει την θέση της ως ο κορυφαίος εξαγωγέας σε παγκόσμιο επίπεδο, με τα αγροτικά προϊόντα να… συνεισφέρουν ένα καθαρό πλεόνασμα της τάξεως των 18 δισεκατομμυρίων ευρώ στον Κοινοτικό πλούτο! Όσο για τους πέντε κορυφαίους προορισμούς των αγροτικών προϊόντων που εξάγει η Ε.Ε., δεν είναι άλλοι από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα, την Ελβετία και την Ιαπωνία. Οι ΗΠΑ αποτελούν μακράν τον σημαντικότερο προορισμό-συνεργάτη, καθώς απορροφούν το 13% των συνολικών εξαγωγών. Επιπροσθέτως, το 2014 οι πωλήσεις προς τις ΗΠΑ αναπτύχθηκαν με τον ταχύτερο ρυθμό (+7%) εν συγκρίσει με οποιονδήποτε άλλο από τους πέντε κορυφαίους προορισμούς. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι οι δύο πλευρές ακόμη διαπραγματευόμαστε την συμφωνία Διατλαντικού Εμπορίου & Επενδυτικής Συνεργασίας (Transatlantic Trade & Investment Partnership – TTIP), η οποία αναμένεται να προσδώσει πρόσθετη ώθηση στις εξαγωγές και τις ευρύτερες οικονομικές και εμπορικές συνεργασίες μεταξύ των δύο πλευρών. Αναφορικά με τη σημασία που έχουν οι (διευρυμένες) προϊοντικές κατηγορίες που εξάγουμε ως Κοινότητα, την… μερίδα του λέοντος κατέχουν τα οινοπνευματώδη ποτά και λικέρ, καθώς επίσης τα κρασιά, ο μηλίτης και το ξύδι. Κάθε μια από τις προαναφερθείσες δύο ευρείες προϊοντικές κατηγορίες αντιπροσωπεύουν ποσοστό 8% των συνολικών εξαγωγών αγροτικών προϊόντων των 28 χωρών-μελών της Κοινότητας. Οι δε προϊοντικές κατηγορίες που εμφάνισαν την μεγαλύτερη ανάπτυξη στο πεδίο των εξαγωγών, ήταν οι στιγμιαίες τροφές, το γάλα σε σκόνη και ο ορός γάλακτος, η σοκολάτα και τα είδη ζαχαροπλαστικής, καθώς επίσης και  τα παρασκευάσματα λαχανικών, φρούτων και καρπών.

Οι περιορισμοί που επέβαλε η Ρωσία σε ορισμένα προϊόντα πόσο επηρέασαν την εξαγωγική δραστηριότητα της Ε.Ε.;

Πράγματι, το δεύτερο εξάμηνο του 2014 το εμπόριο των Κοινοτικών αγροτικών προϊόντων επισκιάστηκε από την απόφαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την επιβολή περιορισμών στις εισαγωγές συγκεκριμένων προϊόντων (γαλακτοκομικά, κρέας, φρούτα και λαχανικά). Συγκεκριμένα, οι πωλήσεις προς τον δεύτερο πιο σημαντικό εξαγωγικό προορισμό, τη Ρωσία, εμφάνισαν μια δραστική μείωση της τάξεως του 23%. Παρόλα αυτά, οι εξαγωγείς της Ε.Ε. κατάφεραν να διαφοροποιήσουν τους προορισμούς και το ακόμη πιο εντυπωσιακό, να ενισχύσουν ελαφρώς τη συνολική αξία των εξαγόμενων αγροτικών προϊόντων! Δείγμα του βαθμού ωριμότητας, της ευελιξίας, της εμπιστοσύνης, αλλά και της υψηλής ποιότητας των προς διάθεση προϊόντων. Συγκεκριμένα, καταβάλαμε σημαντικές προσπάθειες για τη σύναψη μιας σειράς συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών με τις βαλκανικές χώρες, τα κράτη CARIFORUM, τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, τη Νότια Κορέα, το Μαρόκο, το Περού, την Κολομβία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Ουκρανία, τον Καναδά και το Βιετνάμ. Η εμπορική συμφωνία με το Βιετνάμ προβλέπει μείωση των δασμών για τα γαλακτοκομικά προϊόντα από το ανώτατο όριο του 19% σε μηδενικό επίπεδο σε διάστημα 3-5 ετών

Τι ρόλο έπαιξε η Κοινή Αγροτική Πολιτική στην ενδυνάμωση της εξαγωγικής στόχευσης των Ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων;
Οι εκ βάθρων αλλαγές και μεταρρυθμίσεις της ΚΑΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επιτρέψει σταδιακά στον εν λόγω τομέα να βελτιώσει αισθητά τον εν γένει προσανατολισμό του προς την αγορά, να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις καινούριες ευκαιρίες που εμφανίζονται, καθώς επίσης και να αποκτήσουν ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο. Αυτή τη στιγμή η Ε.Ε. διαθέτει ως εξαγωγική “ναυαρχίδα” της κορυφαίας ποιότητας προϊόντα όπως τα γαλακτοκομικά, το γάλα σε σκόνη, το κρέας, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, το κρασί, το ελαιόλαδο, τα ζυμαρικά και τα σιτηρά. Προϊοντικές κατηγορίες που διακρίνονται για το εύρος της διαθέσιμης γκάμας, αλλά και για το γεγονός ότι συμμετέχει ενεργά ολόκληρη η αγροτική αλυσίδα αξίας.

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην  αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων;

Πρόκειται για μια αγορά που εμφανίζει έντονη κινητικότητα όσο και σημαντικές διακυμάνσεις, που αρκετές φορές οφείλονται και σε εξωγενείς παράγοντες. Έτσι, λοιπόν, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο καταγράφηκε αξιοπρόσεκτη επιδείνωση στις μέσες τιμές παραγωγού γάλακτος, με πτώση των τιμών από τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα των 40,21 λεπτών του ευρώ ανά χιλιόγραμμο που ίσχυαν τον Δεκέμβριο του 2013 στις τιμές των 29,66 λεπτών του ευρώ ανά χιλιόγραμμο τον περασμένο Αύγουστο. Την περίοδο μεταξύ Ιουλίου 2014 και Ιουλίου 2015, η μέση τιμή του νωπού γάλακτος σε ολόκληρη την Ε.Ε. περιορίστηκε κατά 20%.

Που εστιάζονται οι δυσκολίες στον τομέα του γάλακτος;

Θα έλεγα πως είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την έντονη παγκόσμια ανισορροπία μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης. Συγκεκριμένα, η ζήτηση διεθνώς για το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα μειώθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2014 και τους πρώτους μήνες του 2015, αφενός μεν λόγω της απώλειας της ρωσικής αγοράς, του πρωταρχικού δηλαδή προορισμού για τις εξαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αφετέρου δε της επιβράδυνσης των εισαγωγών από την Κίνα, του μεγαλύτερου εισαγωγέα γαλακτοκομικών προϊόντων στον κόσμο! Μάλιστα, η Κίνα μείωσε τις εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015 κατά 56% για το πλήρες γάλα σε σκόνη, 38% για το βούτυρο και 28% για το αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη. Την ίδια στιγμή, κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς η παγκόσμια παραγωγή γάλακτος αυξήθηκε, δίχως όμως αυτή να προέρχεται κατά κύριο λόγο από τους Ευρωπαίους αγρότες. Για την ακρίβεια, το α’ εξάμηνο του 2015 η παραγωγή γάλακτος στη Γηραιά Ήπειρο αυξήθηκε μόλις κατά 0,8%, ενώ την ίδια χρονική περίοδο η παραγωγή γάλακτος αυξήθηκε κατά 1,6% στις ΗΠΑ. Αυξήσεις καταγράφηκαν, επίσης, στην Αυστραλία (+2,5%) και στη Νέα Ζηλανδία (+0,9%). Στο επίπεδο των δημοπρασιών του Παγκόσμιου Εμπορίου Γαλακτοκομικών Προϊόντων (Global Dairy Trade), μετά από δέκα διαδοχικές μειώσεις των τιμών, τα αποτελέσματα των τελευταίων δύο δημοπρασιών σημείωσαν αύξηση 14,7% και 10,9%. Επιπλέον, οι παγκόσμιες ποσοστώσεις γαλακτοκομικών προϊόντων βελτιώθηκαν κατά το τελευταίο δεκαπενθήμερο για τις τρεις περιοχές. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις για το βούτυρο και το αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη ήταν στις ΗΠΑ και για το πλήρες γάλα σε σκόνη στην Ωκεανία.

Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της αγοράς των γαλακτοκομικών  στην Ε.Ε.;

Η έλλειψη της απαιτούμενης διόρθωσης στον τομέα της προσφοράς, συνηγορεί στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν πολλές πιθανότητες βελτίωσης της κατάστασης σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο. Ωστόσο, οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν θετικές, κάτι που εξάλλου υποστηρίζουν και το σύνολο των διεθνών παρατηρητών (λ.χ. ΟΟΣΑ, FAO κ.ά.).

Σε τι κινήσεις υποστήριξης της αγοράς των γαλακτοκομικών  έχει προβεί  η Ε.Ε.;

Από τον Αύγουστο του 2014, η Ε.Ε. έχει δαπανήσει 13 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της ιδιωτικής αποθεματοποίησης για το αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη, το βούτυρο και τα τυριά. Επιπροσθέτως, διατέθηκαν 40 εκατομμύρια ευρώ σε στοχευμένες ενισχύσεις προς τους παραγωγούς γαλακτοκομικών προϊόντων σε τέσσερα κράτη-μέλη τα οποία επλήγησαν ιδιαιτέρως από τη ρωσική απαγόρευση. Συν τοις άλλοις, δόθηκε παράταση της δημόσιας παρέμβασης και των συστημάτων ιδιωτικής αποθεματοποίησης για τα γαλακτοκομικά προϊόντα πέρα από την προγραμματισμένη ημερομηνία λήξης τους στα τέλη του Σεπτεμβρίου.

Υπάρχουν σχεδιασμοί εκ μέρους  προκειμένου να τονωθεί η ζήτηση στον τομέα του γάλακτος ;

Προκειμένου να μειωθεί η πίεση στην αγορά, η Επιτροπή έχει ήδη παρατείνει την ενίσχυση για την ιδιωτική αποθεματοποίηση και τις περιόδους δημόσιας παρέμβασης για το βούτυρο και το αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη έως το επόμενο έτος. Την ίδια στιγμή, επεξεργαζόμαστε ένα ενισχυμένο καθεστώς για το αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη εστιάζοντας στην αύξηση του επιπέδου της ενίσχυσης και στη διασφάλιση της αποθήκευσης του προϊόντος για κατάλληλο χρονικό διάστημα. Κατ’ αυτό τον τρόπο εκτιμούμε πως θα συμβάλουμε αποτελεσματικότερα στον περιορισμό της πίεσης από την πλευρά της προσφοράς. Την ίδια στιγμή, με βάση το σχεδιασμό που σχετίζεται με τα προγράμματα προώθησης, κατά το 2016, η Επιτροπή θα αυξήσει τον προϋπολογισμό προώθησης πέραν των 81 εκατομμυρίων ευρώ που έχουν ήδη δεσμευτεί. Ένα μέρος αυτού του διευρυμένου προϋπολογισμού θα διατεθεί -μεταξύ άλλων- και για τον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων. Επιπροσθέτως, σε μια προσπάθεια περαιτέρω βελτίωσης του βαθμού διαφάνειας της αγοράς, θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε το Παρατηρητήριο της αγοράς γάλακτος, εστιάζοντας περισσότερο στο είδος των παρεχόμενων πληροφοριών, καθώς επίσης στην ακρίβεια και στην έγκαιρη δημοσίευσή τους. Τέλος, τα κράτη-μέλη έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά από εναλλακτικές δυνατότητες στο πλαίσιο των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης για τη λήψη περισσότερων αποτελεσματικών μέτρων με στόχο την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, τη διατήρηση και αξιοποίηση τοπικών παραγωγικών συστημάτων ή τη στήριξη της αναδιάρθρωσης ενός τομέα, όπως λ.χ. του γαλακτοκομικού τομέα.

Η διαδικασία της αξιολόγησης της δέσμης μέτρων για τον τομέα του γάλακτος και την ενθάρρυνση της ευρύτερης χρήσης ορισμένων μέτρων, σε τι σημείο βρίσκεται σήμερα; 

Η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει εντός του ερχόμενου έτους, αντί για το 2018 που προβλεπόταν αρχικά, την έκθεση που αφορά τη δέσμη μέτρων για τον τομέα του γάλακτος. Υπενθυμίζεται πως η τελευταία, η οποία θεσπίστηκε για την αντιμετώπιση της κρίσης στον γαλακτοκομικό τομέα το 2009, περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση της θέσης των παραγωγών στην εφοδιαστική αλυσίδα γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως λ.χ. γραπτές συμβάσεις, συλλογικές διαπραγματεύσεις και ενθάρρυνση των οργανώσεων παραγωγών κ.ο.κ. Οφείλουμε, όμως, να ομολογήσουμε πως η εφαρμογή της σε ορισμένες περιφέρειες κρίθηκε (και ήταν, είναι αλήθεια) ως αργή, δεδομένης της σχετικής βελτίωσης των συνθηκών της αγοράς από το 2012 και έπειτα. Παρόλα αυτά, η Επιτροπή θα προωθήσει παρόμοιες διατάξεις, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και για άλλους τομείς, όπως π.χ. για τις οργανώσεις παραγωγών.

Τι περιλαμβάνει η Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης για την ερχόμενη πενταετία;

Οφείλω να τονίσω πως η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει μια ιδιαίτερα δυναμική πολιτική αγροτικής ανάπτυξης, καθώς αποτελεί ουσιαστικά τον τρόπο επίτευξης μιας σειράς σημαντικών στόχων για τις αγροτικές περιοχές και τους ανθρώπους που κατοικούν και εργάζονται σε αυτές. Οι δε αγροτικές περιοχές αποτελούν ένα ζωτικό τμήμα όχι μόνο του εδάφους, αλλά και της συνολικής “ταυτότητας” της Κοινότητας. Αρκεί να σας αναφέρω πως ως “αγροτικό” χαρακτηρίζεται κάτι παραπάνω από το 91% του εδάφους της Ε.Ε., ενώ ο αγροτικός πληθυσμός ξεπερνά το 56% του συνολικού της πληθυσμού.

Όσο για τη γεωργία και τη δασοκομία παραμένουν ζωτικοί τομείς για τη χρήση της γης και τη διαχείριση των φυσικών πόρων στις αγροτικές περιοχές της Ε.Ε., αλλά και ως βάση οικονομικής διαφοροποίησης στις αγροτικές κοινωνίες. Για τους λόγους αυτούς, η ενίσχυση της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης είναι άμεση προτεραιότητα της Κομισιόν. Πόσο, μάλλον, από τη στιγμή κατά την οποία πλήθος από αγροτικές μας περιοχές αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα και μειονεκτούν έναντι των πόλεων. Για παράδειγμα, διαθέτουν μη-ανταγωνιστικές γεωργικές και δασοκομικές εκμεταλλεύσεις, χαμηλό μέσο κατά κεφαλή εισόδημα, ανεπάρκεια δεξιοτήτων και λιγότερο αναπτυγμένο τομέα υπηρεσιών. Από την άλλη πλευρά, η ευρωπαϊκή ύπαιθρος έχει πολλά να προσφέρει. Υπό αυτό το πρίσμα, η στρατηγική της Λισαβόνας για την απασχόληση και την ανάπτυξη, καθώς επίσης και η στρατηγική του Γκέντεμποργκ για τη βιώσιμη ανάπτυξη θεωρούνται το ίδιο σημαντικές για τις αγροτικές περιοχές όπως και για τις πόλεις!  Συμπερασματικά, στόχος της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης της Ε.Ε. είναι να δώσει λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές, αλλά και να αξιοποιήσει το δυναμικό τους.

Τελευταία, γίνεται πολύ συζήτηση για την αναγκαιότητα ή μη της ύπαρξης και εφαρμογής μιας κοινής πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης. Ποια είναι η θέση σας επ’ αυτού;

Κι εγώ έχω υπάρξει κοινωνός της συγκεκριμένης συζήτησης και των επιμέρους απόψεων που έχουν εκφραστεί γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Θεωρητικά, κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. θα μπορούσε να αποφασίζει και να εφαρμόζει εντελώς ανεξάρτητα τη δική του πολιτική αγροτικής ανάπτυξης. Βέβαια, κάτι τέτοιο είναι αμφίβολο εάν θα ήταν αποτελεσματικό στην πράξη. Κι αυτό, καθώς είναι -περίπου- αδύνατον όλες οι χώρες της Κοινότητας να εφαρμόζουν την κατάλληλη πολιτική. Πόσο, μάλλον, από τη στιγμή κατά την οποία αρκετά από τα θέματα που αντιμετωπίζει η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης ξεπερνούν τα εθνικά και περιφερειακά σύνορα και αφορούν όλους τους κατοίκους της Ευρώπης. Η δε πολιτική αγροτικής ανάπτυξης συνδέεται με άλλες πολιτικές που καθορίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μπορεί, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση να εφαρμόζει μια κοινή πολιτική αγροτικής ανάπτυξης, ωστόσο αυτή αφήνει ένα σημαντικό περιθώριο ελέγχου στα κράτη-μέλη και στις περιφέρειες. Επιπροσθέτως, η εν λόγω πολιτική χρηματοδοτείται εν μέρει από τον κεντρικό προϋπολογισμό της Ε.Ε. και εν μέρει από τους εθνικούς και περιφερειακούς προϋπολογισμούς των κρατών-μελών.

Τι περιθώρια κινήσεων υπάρχουν και στις κυβερνήσεις των καρτών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν “εργαλεία” τα οποία και μπορούν να κινητοποιηθούν σε εθνικό επίπεδο και σχετίζονται με την παροχή κρατικών οικονομικών ενισχύσεων. Για παράδειγμα, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν εθνική χρηματοδότηση σύμφωνα με τους κανόνες για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) και οι οποίες αφορούν ποσά που κυμαίνονται κάτω από τα 15.000 ευρώ για την πρωτογενή γεωργική παραγωγή ή 200.000 ευρώ για δραστηριότητες επεξεργασίας και εμπορίας σε διάστημα 3 ετών. Εκτός, όμως, από τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, τα κράτη-μέλη της Κοινότητας μπορούν να χρησιμοποιούν τις κρατικές ενισχύσεις για μια σειρά από δράσεις, όπως λ.χ. ενισχύσεις για επενδύσεις, για αναλήψεις δεσμεύσεων για τη γεωργία, την καλή μεταχείριση των ζώων, τη βιολογική γεωργία ή για τη συμμετοχή σε συστήματα ποιότητας κ.ά. Υπό ορισμένους όρους, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν επίσης να αφορούν την προαγωγή, το κλείσιμο της παραγωγικής ικανότητας και, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, τις ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης για τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες. Σ.Μ.

Δημοσιεύτηκε στο 1^ο τεύχος του Dairy News, Δεκέμβριος 2015.                                                                             Η αρχική φωτογραφία είναι από την πρόσφατη (9/3/2017) επίσκεψη του Επιτρόπου Χόγκαν στην Ελλάδα. Φωτο: Γραφείο Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα.