Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας είναι ο τόπος όπου οι πανάρχαιες τέχνες της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της γαλακτοκομίας και της τυροκομίας, συναντιούνται και δημιουργούν προϊόντα απαράμιλλης διατροφικής αξίας. Υπό συνθήκες οικονομικής κρίσης και μέσα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, η Στερεά, καλείται να αναδείξει τις ιδιαιτερότητές της, να κεφαλαιοποιήσει τις δυνατότητές της και να παράγει, μέσω της συνεργασίας, υπεραξία σε όσους ‘φυλάνε τις Θερμοπύλες’.
Ενώ η χώρα παλεύει να εξέλθει από τη δίνη της οικονομικής κρίσης εφαρμόζοντας ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που μέχρι αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να αποδίδει τους καρπούς που ανέμεναν οι σχεδιαστές του, η ελληνική περιφέρεια, η οποία έχει κι αυτή υποστεί τις συνέπειες των πολιτικών δημοσιονομικής προσαρμογής/ περικοπών, δίνει τη δική της μάχη, σε παραγωγικό κι εμπορικό τομέα. Αν και οι περισσότεροι από τους θιασώτες των σκληρών μέτρων που λαμβάνονται στον αγροτικό τομέα, θεωρούν ότι χωρίς την ανάπτυξη της περιφέρειας, δεν μπορεί να κερδηθεί το στοίχημα της ανάπτυξης, εντούτοις η περιθωριοποίηση της ελληνικής υπαίθρου δεν έχει ανακοπεί.
Όλοι οι αναλυτές της ελληνικής οικονομικής συγκυρίας συμφωνούν ότι παρά την τρομερή ύφεση η οποία έχει στερήσει πάνω από το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της χώρας, ο αγροτικός τομέας όχι μόνο άντεξε στην κρίση αλλά συνεχίζει να δίνει παράγει υπεραξία σε όσους ασχολούνται μαζί του και να δημιουργεί, σχεδόν από το πουθενά, νέες θέσεις εργασίας· στην ύπαιθρο, εκεί όπου υπάρχει ανάγκη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η συμμετοχή της ελληνικής περιφέρειας στο εθνικό ΑΕΠ είναι σχεδόν διπλάσια από το μέσο ευρωπαϊκό όρο, ενώ και στις εξαγωγές, ο αγροδιατροφικός τομέας έχει καθοριστική συμβολή.
Τα τελευταία χρόνια η αναδιάρθρωση της ελληνικής κρατικής μηχανής, είχε σαν αποτέλεσμα να εκχωρηθούν στην Περιφέρεια σημαντικές αρμοδιότητες οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 37% των πόρων του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 -2020 ( περίπου 1,2 δισ. ευρώ). Αφορούν αναπτυξιακές παρεμβάσεις, δημόσιες και ιδιωτικές, μέσω των οποίων οι Περιφέρειες καλούνται να υλοποιήσουν στρατηγικές σχετικά με τον αγροδιατροφικό τομέα. Το μέτρο 19 του ΠΑΑ 2014-2020, «Στήριξη για τοπική ανάπτυξη μέσω του Leader», συνολικού προϋπολογισμού 445 εκατ. ευρώ, θα υλοποιηθεί σε 50 περιοχές, οι οποίες συνολικά μπορούν να καλύπτουν σε έκταση έως και το 100% των αγροτικών περιοχών της χώρας. Όπως εκτιμούν οι σχεδιαστές του, «αφορούν παρεμβάσεις που θα συμβάλλουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας».
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Η Στερεά Ελλάδα είναι μια από τις δεκατρείς αυτοδιοικητικές περιφέρειες της χώρας που προέκυψαν από το νόμο 3852/2010, το γνωστό ‘Καλλικράτη’. Περιλαμβάνει πέντε περιφερειακές ενότητες ( Βοιωτία, Εύβοια, Ευρυτανία, Φθιώτιδα και Φωκίδα), καταλαμβάνει συνολική έκταση 15.549 τετρ. χλμ., ( ποσοστό 11,8% της συνολικής έκτασης της χώρας ), με 230 χλμ. μήκος και 95 χλμ. πλάτος κι έχει έδρα τη Λαμία, πρωτεύουσα του νομού Φθιώτιδας. Ο συνολικός πληθυσμός της ανέχεται σε περίπου 547.390 κατοίκους (απογραφή 2011)· είναι η 7η σε πληθυσμό στη χώρα.
Η Στερεά Ελλάδα είναι η δεύτερη σε έκταση ελληνική περιφέρεια, αποτελούμενη από ηπειρωτικό και νησιωτικό τμήμα με εξαιρετικά πλούσιο μορφολογικό ανάγλυφο. Προσφέρει μεγάλη ποικιλία τοπίων συνδυάζοντας πεδιάδες, οροπέδια, μεγάλα δάση και υψηλές βουνοκορφές, ορεινές γεωργικές καλλιέργειες και βοσκότοπους, εσωτερικά και παραθαλάσσια νερά και ακτές. Το γεγονός ότι έχει σημαντική κτηνοτροφική, γαλακτοκομική και τυροκομική παράδοση, είναι κάτι που δεν εκπλήσσει κανέναν Έλληνα.
Η ‘επιχειρηματική’ Στερεά Ελλάδα
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας κινείται τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Η δημιουργία του ‘Κέντρου Υποστήριξης Επιχειρήσεων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας’ (ΚΥΕ) είναι μια τέτοια πρωτοβουλία. Με έδρα στη Λαμία και τοπικά γραφεία στο Καρπενήσι, την Άμφισσα, τη Λιβαδειά και τη Χαλκίδα, το Κέντρο Υποστήριξης Επιχειρήσεων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, σύμφωνα με το σχετικό δελτίο Τύπου, « θα βρίσκεται δίπλα σε όποιον επιχειρεί ή επιθυμεί να επιχειρήσει».
Η παράλληλη δημιουργία του ‘Κέντρου για την Περιφερειακή και Τοπική Καινοτομία’, (Κε.Πε.Το.Κ.) αναμένεται πως θα συμβάλλει στην επίτευξη αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Περιφέρειας, το Κέντρο «εμπεριέχει δομές έρευνας, ανάλυσης, δικτύωσης, δημοσιότητας, κατάρτισης και παροχής καλών πρακτικών και προγραμμάτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό που αφορούν στους τομείς: δημοκρατίας και συμμετοχής του πολίτη, διαφάνειας και λογοδοσίας, δημόσιας διοίκησης και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ανθρώπινου δυναμικού, έρευνας, παιδείας & κατάρτισης, επιχειρηματικότητας & νέας οικονομίας, μεταφορών-υποδομών, κοινωνικής οικονομίας, τεχνολογικής καινοτομίας, πληροφορικής και επικοινωνίας, αειφορίας και περιβαλλοντικής προστασίας, συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, συνεργειών δημοσίου και κοινωνίας των πολιτών, πολιτισμού και τοπικής ανάπτυξης κ.ά».
Όσο αφορά τη διαδικασία ενίσχυσης της προσπάθειας για αγροτική ανάπτυξη βρίσκεται σε εξέλιξη: σύμφωνα με τις επίσημες αρχές, στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας θα διατεθούν 17,7 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση νέων, έως και 40 ετών, που θα εισαχθούν στην γεωργική απασχόληση. Στο «Πρόγραμμα Αγροτική Ανάπτυξη 2014-2020», στο οποίο συμμετέχει η Περιφέρεια, αναμένεται να ενταχθούν περίπου 950 νέοι γεωργοί από ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα, οι οποίοι θα κληθούν να υλοποιήσουν τετραετές επιχειρηματικό σχέδιο. Η πιο σημαντική από τις πρωτοβουλίες των τελευταίων χρόνων είναι η Αγροδιατροφική Σύμπραξη Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία- ‘ εργαλείο ανάπτυξης και υποστήριξης του αγροδιατροφικού τομέα της περιφέρειας, η οποία θα διαθέτει υπηρεσίες τεκμηρίωσης, υποστήριξης και προώθησης του καλαθιού της περιφέρειας.
Στερεά Ελλάδα: όχι ένας ‘φτωχός’ συγγενής
- Διαθέτει ποιοτική πρωτογενή παραγωγή: γεωργία, και κτηνοτροφία. Στην Περιφέρεια δραστηριοποιούνται 78.089 δικαιούχοι με 237 εκατ. ευρώ ακαθάριστη αξία πρωτογενούς παραγωγής και 185 εκατ. ευρώ άμεσες ενισχύσεις ή 8,6% του συνόλου, δηλαδή συνολικά 422 εκατ. ευρώ (στοιχεία 2009).
- Διαθέτει μια σημαντική μεταποιητική δραστηριότητας (πιστοποίηση, εξαγωγές). Είναι η 4η ελληνική περιφέρεια με 637 εκατ . ευρώ ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ή 9,6% της χώρας.
- Η απασχόληση στην πρωτογενή παραγωγή είναι η σημαντικότερη μορφή απασχόλησης στην Στερεά Ελλάδα με 21,5% του αριθμού των απασχολούμενων )ε δεύτερο το εμπόριο με 14,5%.
Στερεά Ελλάδα: ένα …τραπέζι μόνη της
Η Περιφέρεια διαθέτει μεγάλη ποικιλία προϊόντων φυτικής και ζωικής παραγωγής καθώς και παραδοσιακών προϊόντων. Από τα φυτικά προϊόντα ξεχωρίζουν η επιτραπέζια ελιά (ΠΟΠ κονσερβολιά Αμφίσσης, ΠΟΠ κονσερβολιά Αταλάντης, ΠΟΠ κονσερβολιά Ροβιών, ΠΟΠ κονσερβολιά Στυλίδας) και ελαιόλαδο, οι Τοπικοί Οίνοι και οίνοι ΠΓΕ(Θήβας, Εύβοιας, Καρύστου, Ριτσώνας, Κοιλάδας Αταλάντης, Μαρτίνου, Λοκρίδος, Παρνασσού κ.ά.), οι ξηροί καρποί (ΠΟΠ κελυφωτό φυστίκι Φθιώτιδας, ΠΟΠ Ξηρά σύκα Ταξιάρχη, ΠΟΠ ξηρά σύκα Κύμης κ.ά.), και πλήθος αρωματικών/ φαρμακευτικών φυτών, σιτηρά, κηπευτικά, πυρηνόκαρπα κ.λπ.
Όσο αφορά τη ζωική παραγωγή, η Περιφέρεια παράγει ορισμένα από τα κορυφαία τυροκομικά προϊόντα της χώρας όπως ΠΟΠ κασέρι, ΠΟΠ φέτα και τα ΠΟΠ Κατίκι ∆ομοκού και ΠΟΠ Φορμαέλα Αραχώβης Παρνασσού. Παράγει επίσης προϊόντα από αιγοπρόβειο γάλα, διαθέτει πολύ σημαντική χοιροτροφία ενώ φημίζεται για το αρνάκι και το κατσικάκι Γκιώνας Παρνασσού.
Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το επίσημο site της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Στη φωτογραφία κτηνοτροφία στον Μόρνο.