Μάχη για την αγορά του βρεφικού γάλακτος 

Εξοικονόμηση για τους καταναλωτές από την απελευθέρωση των καναλιών διάθεσης βρεφικού γάλακτος της τάξης των 3 εκατ. ευρώ ετησίως που αντιστοιχεί σε  εξοικονόμηση έως και 120 ευρώ ανά οικογένεια με παιδί στην κατανάλωση ενός 6μήνου βλέπει το ΙΕΛΚΑ. Αντίθετα, οι φαρμακοποιοί βλέπουν υπέρογκες  χρεώσεις από τη βιομηχανία  και μηδαμινό όφελος για τον καταναλωτή.

Πρόσφατη έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας τιμών των προϊόντων στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2016 και αφορά το βρεφικό γάλα πρώτης βρεφικής ηλικίας (0-6 μηνών. Η συγκεκριμένη μελέτη αφορά την κατηγορία με την ένδειξη ‘Γάλα πρώτης βρεφικής ηλικίας’, που χορηγείται στα βρέφη μέχρι έξι μηνών.

Η αγορά του βρεφικού γάλακτος

Υπολογίζεται ότι το μηνιαίο κόστος του βρεφικού γάλακτος για ένα βρέφος με βάση την κατανάλωση μπορεί ξεπερνάει τα 120 ευρώ στην Ελλάδα. Η παγκόσμια αγορά βρεφικού γάλακτος υπολογίζεται σε 7,9 δισ. δολάρια, ενώ η αγορά της Ευρώπης ξεπερνά τα 1,5 δισ. ευρώ. Η αντίστοιχη ετήσια ελληνική αγορά εκτιμάται στα επίπεδα 28-32 εκατ. ευρώ.

Έως 2011 το βρεφικό γάλα πρώτης βρεφικής πωλείτο αποκλειστικά από τα φαρμακεία ενώ για τα προϊόντα γάλακτος δεύτερης βρεφικής ηλικίας, δεν υπήρχε αντίστοιχος περιορισμός. Από το 2012 και έπειτα και λόγω των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας,  απελευθερώθηκε η αγορά βρεφικού γάλακτος πρώτης βρεφικής ηλικίας και τα προϊόντα άρχισαν να πωλούνται και μέσω άλλων καναλιών όπως είναι τα σουπερμάρκετ και τα ηλεκτρονικά καταστήματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στη σχετική έρευνα του 2012 δεν βρέθηκε κάποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που το προϊόν να μην  πωλείται ελεύθερα από καταστήματα λιανεμπορίου τροφίμων και φαρμακεία, μάλιστα, τα στοιχεία δείχνουν στο εξωτερικό ότι τα σουπερμάρκετ είναι το κύριο κανάλι πώλησης.

Τα αποτελέσματα της έρευνας τιμών του ΙΕΛΚΑ για πέντε διαφορετικά προϊόντα τον Δεκέμβριο του 2016 δείχνουν ότι η απελευθέρωση του καναλιού πώλησης λειτούργησε ευεργετικά για τις τιμές (Πίνακας ). Συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι τα προϊόντα διατίθενται από το κανάλι των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ  κατά μέσο όρο στα 24,74 ευρώ ανά κιλό και 9,40% φθηνότερα σε σχέση με το 2011. Από τα online καταστήματα διατίθενται κατά μέσο όρο στα 26,78 ευρώ ανά κιλό και κατά 1,94% φθηνότερα σε σχέση με το 2011.

Ειδικά στην περίπτωση των e-shops,  οι τιμές δεν επηρεάζονται ουσιαστικά από τα μεταφορικά κόστη, καθώς αυτά είναι συνήθως δωρεάν με αγορές άνω των 50 ευρώ (3-4 συσκευασίες). Η μέση τιμή που μετρήθηκε στα εξειδικευμένα καταστήματα από την αντίστοιχη έρευνα τον Δεκέμβριο του 2016 είναι 29,27 ευρώ ανά κιλό.

Υπάρχει μείωση τιμών;

Η μείωση αυτή στις τιμές αντιστοιχεί σε εξοικονόμηση της τάξης των 3 εκατ. ευρώ για το σύνολο των καταναλωτών. Πρακτικά εκτιμάται ότι ένα νοικοκυριό που για τους 6 μήνες θα χρησιμοποιήσει γάλα πρώτης βρεφικής ηλικίας, λόγω της αλλαγής στα κανάλια διάθεσης, θα εξοικονομήσει περίπου 120 ευρώ.

Το ΙΕΛΚΑ εκτιμάει ότι η μείωση της τιμής για το βρεφικό γάλα «προσφέρει ένα ακόμα σημαντικότατο όφελος για την κοινωνία καθώς πρόκειται για ένα προϊόν το οποίο πρέπει απαραίτητα να είναι προσβάσιμο εύκολα στο καταναλωτικό κοινό και σε όσο το δυνατόν χαμηλότερη τιμή, ώστε να αποτρέψει τους νέους γονείς (ειδικά αυτή την περίοδο της οικονομικής ύφεσης) στην επιλογή άλλων ακατάλληλων τρόπων διατροφής του βρέφους π.χ. γάλα εβαπορέ». Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η δραστηριοποίηση πρόσθετου δικτύου διανομής σε μια αγορά καθιστά τον ανταγωνισμό αποδοτικότερο κυρίως σε επίπεδο τιμών με αντίστοιχη ωφέλεια των καταναλωτών».

Τι λένε οι φαρμακοποιοί

Το Dairy News ζήτησε από φαρμακοποιούς να σχολιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνας και τον ισχυρισμό του ΙΕΛΚΑ ότι η απελευθέρωση των καναλιών διανομής έριξε τις τιμές.

Όπως μας ανέφεραν οι συνομιλητές μας, για τον φαρμακοποιό η διάθεση των παιδικών τροφών γενικότερα και του γάλακτος πρώτης βρεφικής ηλικίας ειδικότερα, δεν αποτελεί δραστηριότητα με αξιοσημείωτο περιθώριο κέρδους. «Περισσότερο διανέμουμε αυτά τα προϊόντα για να προσφέρουμε υπηρεσία στους πελάτες μας, παρά για να κερδίσουμε, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί τα περιθώρια κέρδους» μας είπε φαρμακοποιός από μεγάλο προάστιο της Αθήνας και συμπλήρωσε: «ο καταναλωτής θα πρέπει να γνωρίζει ότι, κάθε φορά που ψωνίζει ένα γάλα αξίας π.χ. 10 ευρώ, τα 8,5 καταλήγουν στη βιομηχανία. Ακόμα και χωρίς κανένα κέρδος να διέθετα το γάλα, πάλι ακριβό θα είναι κι ο λόγος είναι ότι η βιομηχανία το χρεώνει ακριβά».

Γιάννης  Δαγρές (Φ.Σ.Α.): λανθασμένη η έρευνα του ΙΕΛΚΑ

Ζητήσαμε από τον φαρμακοποιό Γ. Δαγρέ, αντιπρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής και του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου να μας δώσει τη γνώμη του κλάδου του για τα κανάλια διάθεσης του γάλακτος πρώτης βρεφικής ηλικίας σε σχέση με τους ισχυρισμούς του λιανεμπορίου.

Η άποψη του γνωστού φαρμακοποιού και συνδικαλιστή είναι: «Η ερμηνεία των δεδομένων από το ΙΕΛΚΑ γίνεται με λανθασμένο τρόπο και με σαφή διάθεση να ‘ωραιοποιήσει’ την  κατάσταση. Οι τιμές των προϊόντων έχουν πέσει, όχι όμως διότι ‘απελευθερώθηκε’ η αγορά, αλλά διότι οι πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες, έχουν ρίξει εδώ και μερικά χρόνια τις εργοστασιακές τιμές τους, θορυβημένες από την αύξηση της κατανάλωσης του μητρικού γάλακτος. Δεν κυκλοφορούν σε φαρμακεία και σουπερμάρκετ τα ίδια προϊόντα, υπάρχει όμως μια γκάμα κοινή και στα δύο κανάλια. Επί αυτών λοιπόν των προϊόντων, σας πληροφορώ ότι, οι διαφορές στην τιμή είναι της τάξης των 5 λεπτών, υπάρχουν μάλιστα προϊόντα που πωλούνται φθηνότερα σε ένα φαρμακείο. Τα δύο πρώτα χρόνια της εφαρμογής του σχετικού νόμου χάθηκαν κάποια μερίδια από τα φαρμακεία, τα οποία ανακτήθηκαν στη συνέχεια. Πραγματικά χαμηλές τιμές θα πετύχει ο καταναλωτής μόνο αν ψωνίσει από e-shops του εξωτερικού, π.χ. Γαλλία ή Γερμανία, όπου οι τιμές εκεί είναι οι μισές των ελληνικών. Ο λόγος είναι ότι εκεί υπάρχει ισχυρό καταναλωτικό κίνημα που μάχεται για χαμηλές και πιέζει τη βιομηχανία· όχι το φαρμακείο ή το σουπερμάρκετ».

—————————————————————————————-

Πίνακας: Σύγκριση τιμών προϊόντων σε διαφορετικά κανάλια πώλησης 2011-2016

Πηγή: ΙΕΛΚΑ [*]   Συνήθως με αγορές της τάξης των 50 ευρώ τα μεταφορικά είναι δωρεάν. Ποσά σε ευρώ.

Δημοσιεύτηκε στο 6ο τεύχος του Dairy News, Μάρτιος 2017.