Γαλακτοκομικά: Σενάρια για την παραγωγή στο μέλλον

Από την Δανή καθηγήτρια Nina Aagaard Poulsen του Aarhus University

Σενάριο για τη μελλοντική παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στη Δανία, σενάρια όπου ο αυτοματισμός στην κτηνοτροφική μονάδα παίζει μείζονα ρόλο για τη λειτουργία τους, παρουσίασε στα τέλη του 2021 η καθηγήτρια Nina Aagaard Poulsen, από το Τμήμα Τροφίμων του Aarhus University, στο πλαίσιο Συνάντησης Εργασίας του έργου SUDAPS ΙΙ (Support for Dairy Production Sector), το οποίο αφορά παραγωγούς και μεταποιητές γάλακτος στην Ελλάδα.
Κείμενο: Θανάσης Αντωνίου. Φωτογραφίες:  Linda S. Sørensen.

 

Η καθηγήτρια (φωτο αριστερά) ξεκίνησε με την παραδοχή ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 μελών παράγει περίπου το 26% της παγκόσμιας παραγωγής γάλακτος κι όπως είναι αναμενόμενο, η συμμετοχή των 27 χωρών στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου είναι μεγάλη. Κι όμως δεν εκπέμπουν όλες οι χώρες  αναλογικά με την παραγωγή τους. «Οι διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των κρατών στις εκπομπές οφείλονται είτε στη γενετική βελτίωση των ζώων είτε στις μεθόδους εκτροφής, σε κάθε περίπτωση όμως οι διαφορές οφείλονται στις εθνικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν ή δεν ακολουθήθηκαν όσο αφορά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της κτηνοτροφίας» ανέφερε η Nina Poulsen στην εισήγησή της. Στο κείμενο που ακολουθεί κείμενο παρουσιάζουμε την εισήγηση της καθηγήτριας στηριζόμενοι στην ταυτόχρονη μετάφραση της Στέλλας Σπανού από το Τμήμα Τροφίμων του Aarhus University.

Νέες στρατηγικές

Με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από την εκτροφή των ζώων και την παραγωγή γάλακτος, στη Δανία οι τεχνικές και οι στρατηγικές εστιάζονται: α) στη βελτίωση του σιτηρέσιου και στα πρόσθετα των ζωοτροφών, β) στις γενετικές επιλογές για τη γενετική βελτίωση των ζώων, γ)  στις διαφοροποιήσεις κατά τη συλλογή του γάλακτος, δ) στην αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται και ε) στην καλύτερη διαχείριση της παραγόμενης κοπριάς.

Η μεγαλύτερη προσοχή των ερευνητών του Πανεπιστημίου του Aarhus στη Δανία,  εστιάζεται στις ιδιότητες των προϊόντων και τη διατροφική αξία τους, είτε πρόκειται για τα προϊόντα γάλακτος αυτά καθαυτά όπως το γιαούρτι, τα τυριά κ.ά. είτε για προϊόντα υψηλότερης αξίας όπως οι παιδικές τροφές καθώς και τα συστατικά του γάλακτος που χρησιμοποιούνται σε άλλες τροφές, π.χ. οι πρωτεΐνες.

Σύμφωνα με έρευνες του Πανεπιστημίου, όταν παρατείνεται η διάρκεια θηλασμού ενός βοοειδούς από τη μητέρα του, δίνεται η δυνατότητα – αν και μειώνεται ο αριθμός των νέων ζωών που παράγονται- να έχουμε καλύτερη ποιότητα προϊόντος, καλύτερα διαχειρίσιμα από τον παραγωγό κοπάδια.

Απώτερος σκοπός αυτής της τεχνικής – το να παρατείνει κανείς τη διάρκεια θηλασμού ενός ζώου- είναι να αυξηθεί η ποιότητα του γάλακτος καθώς μέσα από τα πειράματα βρέθηκε ότι όσο διευρύνεται η περίοδος θηλασμού αυξάνεται το ποσοστό της πρωτεΐνης και της καζεΐνης, αυξάνεται και η αναλογία τους. Την ίδια στιγμή δεν φαίνεται ότι αυτή η τεχνική δημιουργεί πρόβλημα στην ποιότητα του γάλακτος ή τη διαχείριση του μέσα στην φάρμα.

Θάλαμος μέτρησης εκπομπών μεθανίου στο Danish Cattle Research Center του Πανεπιστημίου Aarhus στη Δανία.

 

Ποιότητα τροφής

Εστιάζοντας στην επίδραση που έχουν τα συστατικά της τροφής στην ποιότητα του και τη λειτουργική αξία του παραγόμενου γάλακτος, οι έρευνες των Δανών εστιάζονται  στη διαφοροποίηση του σιτηρέσιου των ζώων (γρασίδι, καλαμπόκι ή περιορισμένη χρήση της σόγιας- γιατί δεν ικανοποιητική λύση λόγω μεταφοράς της από αλλού) καθώς κι εναλλακτικές πηγές πρωτεϊνών όπως η ελαιοκράμβη.

Υπάρχει επίσης μια λίστα πρόσθετων για να μειωθούν οι εκπομπές μεθανίου και τεστάρονται σε επίπεδο φάρμας για να συσχετιστούν με τα εργαστηριακά πειράματα. Κάποιες από τις λύσεις που προτείνονται για την εκτροφή των ζώων μειώνουν τις εκπομπές μεθανίου από 20 μέχρι και 30%. Η έρευνα του πανεπιστημίου εστιάζεται στην ποιότητα του γάλακτος και των προϊόντων του και οι παράμετροι που εξετάζονται, σχετίζονται με τις πρόσθετες ουσίες. Ουσιαστικά τεστάρεται η επίδρασή τους μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με άλλες διατροφικές παραμέτρους καθώς και η αποτελεσματικότητά τους.


Το Danish Cattle Research Center σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Aarhus στη Δανία, πραγματοποίησε μετρήσεις για τις εκπομπές μεθανίου στην αγελαδοτροφία. Χρησιμοποιήθηκε ειδική ηλεκτρονική ‘μύτη’ για τη μέτρηση των εκπομπών μεθανίου και ειδικός θάλαμος για την πληρέστερη καταγραφή των εκπομπών μεθανίου.

Η αποκλειστική εκτροφή των ζώων με χορτάρι έχει σημαντική επίδραση στην ποιότητα των προϊόντων που παράγονται. Στη Δανία όπου το 30% της παραγωγής αφορά σε μεθόδους οργανικές, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν πρόσθετα. Η αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα η χρήση του αζώτου στη λίπανση.  Οι βιταμίνες και τα λιπαρά οξέα του γάλακτος, στοιχεία σημαντικά για την ποιότητα των προϊόντων που παράγονται στη συνέχεια από αυτό, επηρεάζονται σημαντικά απ το είδος της τροφής, έτσι όταν έχουμε αποκλειστικό τάισμα των ζώων με γρασίδι, τότε έχουμε μεγαλύτερο ποσοστό λιπαρών οξέων και βιταμινών που βρίσκονται στο γάλα.

Από τις έρευνες του Πανεπιστημίου Aarhus στη Δανία παρατηρήθηκε  ότι η βιωσιμότητα και η αειφορία των λύσεων που προτείνονται θα καθορίσουν το ποια στρατηγική θα επιλεγεί αλλά δεν υπάρχει μια λύση η οποία να ισχύει για κάθε φάρμα. Κατά συνέπεια, υπάρχουν σημαντικές διαφορές και τροποποιήσεις για να εφαρμοστούν αυτές οι λύσεις σε άλλες χώρες.

«Μέσω της τροφής και των πρόσθετων της τροφής μπορούμε να επιδράσουμε στην γαλακτοπαραγωγή ενώ μακροπρόθεσμες θα είναι οι επιπτώσεις μέσω της γενετικής επιλογής. Αξίζει να έχουμε δεδομένα από τις διάφορες λύσεις και σε κάθε περίπτωση καμία τακτική δεν θα πρέπει να δημιουργεί πρόβλημα στη διαβίωση των ζώων και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων» υποστηρίζει η Nina Poulsen .

Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ανά κιλό παραγόμενου γάλακτος στην ΕΕ των 27. Η Ελλάδα μακριά από τις χώρες που έχουν περιορίσει το πρόβλημα. Καλύτερη αριστερά η Δανία, χειρότερη δεξιά η Βουλγαρία.

 

You might also like