Ο ρόλος της εφοδιαστικής αλυσίδας σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο

Η εφοδιαστική αλυσίδα στον τομέα των τροφίμων και της γεωργίας παίζει ολοένα και αυξανόμενο ρόλο στη διαμόρφωση του κόστους, στη διασφάλιση της ποιότητας και την αριστοποίηση των διαδικασιών. Πως μπορούν όμως να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω με όρους που να συμφέρουν όλους τους κρίκους της αλυσίδας;

Του Ευάγγελου Γ. Ιωαννίδη [Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, Γεωπόνος Γεωργικής Μηχανικής ΓΠΑ ,MSc ,MBA/ Τεχνικός και Εμπορικός Διευθυντής της CFS Industrial Operations Systems Design (CFS IOSD)]

 

 

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών,  η ροή των αγαθών έχει  αυξηθεί, έστω και αν η παραγόμενη ποσότητα παραμένει σε σταθερή κατάσταση. Η αχωρική γεωγραφική κατανομή της γεωργικής βιομηχανίας, δημιούργησε την ανάγκη για την ανάπτυξη ενός συστήματος συγκέντρωσης και αναδιανομής εισροών το οποίο ανάμεσα στα αλλά αντιμετωπίζει τις εξής προκλήσεις:

• Αυξημένη ποικιλία των παραγομένων αγαθών.
• Just-in-time σύστημα διανομής.
• Χαμηλό όγκο διανεμόμενου φορτίου.
• Εξειδίκευση και συγκέντρωση  συστημάτων παραγωγής.
• Παγκοσμιοποίηση του marketing.
• Εποχιακές μεταβολές.

Η αποτελεσματική εφοδιαστική αλυσίδα και οι εφαρμοζόμενες τεχνολογίες αποτελούν  κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας τόσο για τους  παραγωγούς  τροφίμων όσο και για τους μεταποιητές και τους λιανοπωλητές. Η αποτελεσματική εφοδιαστική αλυσίδα απαιτεί την προμήθεια του κατάλληλου προϊόντος, στη σωστή ποσότητα, σε άρτια κατάσταση, στο ζητούμενο μέρος, στην κατάλληλη στιγμή και -φυσικά- στο σωστό κόστος. Παράλληλα, έχει θετική επίδραση στην επιτυχία των συντελεστών στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Δίχως άλλο, η εφοδιαστική αλυσίδα των τροφίμων αποτελεί και καταλαμβάνει ταυτοχρόνως εξέχουσα θέση στο σύστημα logistics στο σύνολό του. Ο δε αγροτοδιατροφικός τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία  και είναι ένας από τους βασικούς χρηματοδότες του ΑΕΠ για πολλές χώρες, ιδιαίτερα χώρες με ελλιπές μηχανολογικό υπόβαθρο είτε με έλλειμμα σε σημαντικούς τομείς της βιομηχανικής ανάπτυξης, καθώς μπορεί να αποσβέσει οικονομικούς κραδασμούς και υφεσιακές καταστάσεις.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2010), η βιομηχανία τροφίμων και ποτών αποτελεί ένα από τους πλέον σημαντικούς όσο και δυναμικούς κλάδους της  Ευρωπαϊκής οικονομίας, ενώ αποτελείται από περισσότερες από 300.00.0 επιχειρήσεις που προσφέρουν θέσεις εργασίας για κάτι παραπάνω από 4 εκατομμύρια ανθρώπους. Ειδικότερα, στην Ελλάδα αντιστοιχεί με το 20% του ΑΕΠ και εξασφαλίζει εργασία σε παραπάνω από 100.000 θέσεις εργασίας.

 

Τάσεις στην αγροτοδιατροφική αλυσίδα

Η τρέχουσα τάση στην τροφική αλυσίδα χαρακτηρίζεται από πέντε βασικές λειτουργίες:

1. Μεγαλύτερη συγκέντρωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, των βιομηχανιών τροφίμων, των χονδρεμπόρων και των λιανεμπόρων με αποτέλεσμα την αύξηση των μεγεθών των εκμεταλλεύσεων.
2. Την εξέλιξη ολοκληρωμένων εφοδιαστικών αλυσίδων που συνδέουν τους παραγωγούς και άλλες μονάδες που συμμετέχουν στην διαδικασία διανομής.
3. Τη διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση των καταναλωτών για την ποιότητα και ασφάλεια των τροφίμων (σ.σ.: υπάρχει διαρκής ζήτηση για τρόφιμα που είναι φρέσκα, εύγευστα, θρεπτικά και ασφαλή)
4. Την αυξανόμενη επαγρύπνηση για προϊόντα ζωικής προέλευσης από ζώα που διαβιούν σε υψηλές συνθήκες διαβίωσης.
5. Στην αυξανόμενη επαγρύπνηση για προϊόντα φυτικής προέλευσης απαλλαγμένα από γενετικές επεμβάσεις.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η διασύνδεση μεταξύ των συστημάτων logistics των ενδιαφερομένων μερών στους τομείς της γεωργίας και της προσφοράς τροφίμων είναι μάλλον χαλαρή και κατακερματισμένη. Ακόμη και εντός μεμονωμένων επιχειρήσεων, οι διεργασίες κάθετης και εσωτερικής ολοκλήρωσης που σχετίζονται με μεταφορά και εφοδιασμό είναι χαλαρές, και ως εκ τούτου είναι τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά αναποτελεσματικές, ενώ την ίδια στιγμή δεν είναι και βιώσιμες. Υπό αυτό το πρίσμα, η αποτελεσματική και αποδοτική εφοδιαστική αλυσίδα θα αποτελέσει τον κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας τόσο για τους παραγωγούς και μεταποιητές όσο και για τους λιανοπωλητές είτε το σύστημα της λιανικής πώλησης που θα επικρατήσει από την ανάπτυξη ενός δικτύου εφοδιασμού το οποίο και θα εξασφαλίζει επάρκεια, χαμηλό κόστος διάθεσης και ασφάλεια, δίνοντας διέξοδο στην απασχόληση.

Παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία των δικτύων εφοδιαστικής αλυσίδας 

1. Απαιτούνται νέα μέσα μεταφοράς, τα οποία θα μπορούν να μεταφέρουν μεγαλύτερα φορτία με έμμεση θετική επίδραση στην κυκλοφορία και στο περιβάλλον.
2. Οι δρόμοι μεταφοράς θα πρέπει να γίνουν κατάλληλοι και να κατασκευαστούν έτσι ώστε να επιτρέπουν την μεταφορά των αγαθών με τα ειδικά μέσα μεταφοράς σε μικρό χρόνο.
3. Το σιδηροδρομικό δίκτυο πρέπει να επανασχεδιαστεί και να αναπτυχθεί προς αυτή την κατεύθυνση βελτίωσης του όγκου μεταφοράς και ταχύτητας μεταφοράς.
4. Η μεταφορά ζώων θα πρέπει να επανεξετασθεί προς την κατεύθυνση  εκείνης της μορφής (μεταφοράς) που θα ελαχιστοποιεί την καταπόνηση και το στρες που με τη σειρά τους οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας.
5. Η μεταφορά προϊόντων φυτικής προέλευσης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν της συνθήκες μετασυλλεκτικής φυσιολογίας και αδρανοποίησης δευτερογενών αντιδράσεων που υποβαθμίζουν την ποιότητα.
6. Οι σταθμοί αποθήκευσης θα πρέπει να είναι τέτοιοι που να επιτρέπουν τη συγκέντρωση και την αποθήκευση με κανόνες τέχνης και επιστήμης. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να προβλεφθούν ενδιάμεσοι διαμετακομιστικοί σταθμοί καθώς και τελικοί προορισμοί όπως και δίκτυα λαϊκών αγορών σε ολόκληρη την επικράτεια στους δήμους και στις γειτονιές.

Η προκύπτουσα εντατικοποίηση των μεταφορών οδηγεί σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην ατμοσφαιρική ρύπανση, υπερθέρμανση του πλανήτη, καταστροφή του όζοντος, εξάντληση των πόρων, την κυκλοφοριακή συμφόρηση και την δημιουργία ατυχημάτων, ιδιαίτερα στις πυκνοκατοικημένες περιοχές.  Οι προαναφερθέντες περιορισμοί στην αγροτροφική αλυσίδα απαιτούν την ανάπτυξη καινοτόμου συστήματος εφοδιασμού λαμβάνοντας υπόψη την χωρική συγκέντρωση πρώτων και βοηθητικών υλών στην πρωτογενή παραγωγή, τις οδικές και κυκλοφοριακές συνθήκες, το κλίμα, το χρόνο και την απόσταση μεταφοράς, την πυκνότητα των μέσων μεταφοράς στα σημεία παράδοσης που θα διευκολύνει και θα συμβάλλει:

• Στην οικονομική ανταγωνιστικότητα των συντελεστών της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων.
• Στη διατήρηση της αξίας της ποιότητας ή την προσθήκη των τροφίμων και τη βελτίωση της καλής μεταχείρισης των ζώων.
• Θα μετριάζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

 

Μέθοδος επίτευξης αριστοποίησης της εφοδιαστικής αλυσίδας 

Πρωτίστως απαιτείται η διαμόρφωση ενός πλαισίου εντός του οποίου θα αναπτυχθεί μια φιλοσοφική αντίληψη για το ρόλο και το περιεχόμενο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η υλοποίηση και η προσέγγιση του μοντέλου απαιτεί την ανάπτυξη και μεθοδολογία που περιγράφεται κατωτέρω:

1. Χαρτογράφηση των εισροών των αγαθών μέσω της ολοκληρωμένης συλλογής δεδομένων πεδίου χρησιμοποιώντας ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις και μετρήσεις.
2. Επαναπροσδιορισμός και επανασχεδιασμός  των σημείων συγκέντρωσης των εισροών με κύρια έμφαση στα παραγόμενα προϊόντα και αντικαθιστώντας τον αχωρικό γεωγραφικό καταμερισμό με τον χωρικό.
3. Αποτύπωση κτιριακών υποδομών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν κομβικά σημεία και σημεία ενός πλέγματος μέρος ενός εθνικού δικτύου εφοδιασμού.
4. Βελτιστοποίηση συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης και βελτιστοποίησης θέσης -διαδρομής.
5. Συντονισμός της διανομής.
6. Ομαδοποίηση και ολοκλήρωση.
7. Μοντελοποίηση και προσομοίωση.
8. Εκτίμηση των οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
9. Εκτίμηση της βιολογικής συμπεριφοράς των αγροτοδιατροφικών συστημάτων, καθώς επίσης προστασία, ιχνηλασιμότητα και ασφάλεια.

Τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών μας παρέχουν τεχνολογίες καταγραφής, ανάλυσης, σύνθεσης και διερεύνησης των αξόνων μεταφοράς έτσι ώστε να επανασχεδιαστεί με στόχο την αριστοποίηση η διαδικασία συγκέντρωσης ή διανομής (λ.χ. συστήματα GPS, GIS). Μάλιστα, αναφέρονται και έχουν καταγραφεί συγκεκριμένες περιπτώσεις βελτίωσης της αποδοτικότητας των εφοδιαστικών αλυσίδων εκεί όπου επιχειρήθηκε ομαδοποίηση με βάση τη γεωγραφική εγγύτητα. Οι κόμβοι και οι συστάδες κόμβων που σχηματίστηκαν επέφεραν θετικές βελτιώσεις σε όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την διαδικασία ολοκλήρωσης. Αναφέρονται, επίσης θετικές βελτιώσεις στην αποδοτικότητα της εφοδιαστικής, στην προστασία του περιβάλλοντος και στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, στην ιχνηλασιμότητα της ποιότητας των τροφίμων, καθώς επίσης και στην δυνητική αγορά για τους τοπικούς παραγωγούς τροφίμων.

Η εφοδιαστική αλυσίδα στον τομέα των τροφίμων και της γεωργίας 

Ο ρόλος της παραγωγής και της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας αυξάνεται παγκοσμίως λόγω των εντεινόμενων ανησυχιών των καταναλωτών για την ασφάλεια και ποιότητα των τροφίμων σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις λιανικής πώλησης για μεγάλες ποσότητες αξιόπιστων προϊόντων. Οι τυχόν απώλειες του προϊόντος μπορούν να αποτελέσουν σοβαρή αιτία κόστους και μειωμένου εισοδήματος. Κατά την επεξεργασία, την αποθήκευση και το χειρισμό, λόγω της αποτελεσματικότητας του εξοπλισμού, η απώλεια μειώνεται για να αυξηθεί  πάλι από την έλλειψη των κατάλληλων εγκαταστάσεων αποθήκευσης, αλλά και τον έλεγχο των κρίσιμων μεταβλητών από ένα εξειδικευμένο όσο και εκπαιδευμένο προσωπικό.

Πρόσφατα, η έννοια της εφοδιαστικής αλυσίδας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων έχει αναπτυχθεί ως το πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό σύστημα διαχείρισης που απαιτείται για τον προγραμματισμό της παραγωγής τροφίμων, τη φυσική συλλογή των πρωτογενών προϊόντων από τα χωράφια και τις μονάδες εντατικής εκτροφής ή καλλιέργειας, την επεξεργασία και την αποθήκευση σε διάφορα επίπεδα, το χειρισμό, τη συσκευασία και τη διανομή του τελικού προϊόντος. Στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων υπάρχουν πολλοί ενδιαφερόμενοι. Για αυτό, λοιπόν, και η ανάπτυξη του δικτύου έχει ως στόχο -μεταξύ άλλων- την απομάκρυνση του συνόλου των μεσαζόντων. Έχει ως στόχο μέσα από το δίκτυο της εφοδιαστικής αλυσίδας να φέρει σε επαφή τους αγρότες παραγωγούς με τους καταναλωτές, αποκλείοντας όλους τους μεσάζοντες.

Η ροή των πόρων εισόδου από τα αγροκτήματα στους καταναλωτές χρειάζεται να περιγραφεί με λεπτομέρεια και να αποτυπωθούν οι περιορισμοί για την καλύτερη δυνατή διαχείριση. Σε κάθε υπο-περίπτωση, πρέπει να προσδιορίζονται οι κατάλληλες λύσεις για προβλήματα που σχετίζονται με την εφοδιαστική αλυσίδα.  Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έλλειψη των εγκαταστάσεων συσκευασίας μπορεί να είναι ένας από τους περιορισμούς στο σύστημα logistics να αναπτυχθεί σε μικρής κλίμακας αγρότες κατά τη διάρκεια της μετάβασης από το σημείο παραγωγής στο σημείο διάθεσης.

 

 

Εφοδιαστική αλυσίδα στις χώρες με μικρό κλήρο

Η γεωργία που στηρίζεται σε μικροκαλλιεργητές, όπως λ.χ. συμβαίνει και στην Ελλάδα, είναι πολύ ευαίσθητη στις στρατηγικές μεταφορών. Πολλοί απομονωμένοι αγρότες έχουν μικρή ευκαιρία να ξεφύγουν από τη φτώχεια, αφού η εμπορική τους δραστηριότητα παρεμποδίζεται από την ανεπαρκή ή κακή διαδικασία μεταφοράς. Ο αγροτικός σχεδιασμός των μεταφορών πρέπει να αντιμετωπίσει τις ανάγκες των ανθρώπων, όσο το δυνατόν περισσότερο  στο επίπεδο νοικοκυριού. Τέτοιο καλό σχεδιασμένο σύστημα μεταφοράς για μικρής κλίμακας εμπορικές καλλιέργειες ή παραγωγή επιτρέπει σε μικροκαλλιεργητές και μικρούς τοπικούς παραγωγούς να βελτιώσουν το επίπεδο διαβίωσης.

Κάτι, που τους βοηθά στη συγκομιδή καλλιεργειών, καθώς επίσης και στη συγκέντρωση γεωργικών προϊόντων βελτιώνει την  αποτελεσματικότητά του στην παραγωγή και στην αγορά, μειώνει την άσκοπη εργασία και διευκολύνει την επικοινωνία, βοηθά στην τόνωση της κοινωνικής ένταξης και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Όσο για τη διαθεσιμότητα των δρόμων και υποδομών (που περιλαμβάνει δευτερεύουσες οδούς, διαδρομές, και μονοπάτια), εγκαταστάσεις αποθήκευσης και μεταφοράς υπηρεσιών, αυξάνουν την κινητικότητα και ενθαρρύνει την παραγωγή. Οι τυπικές δραστηριότητες μεταφορών μιας μικρής κλίμακας αγρότη θα μπορούσε να αναπαρασταθεί όπως στο Σχήμα 2.

 

Στις  αγροτικές μεταφορές, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στη συλλογή, συσκευασία, αποθήκευση και διανομή πρωτογενών γεωργικών προϊόντων. Η απώλεια στον τομέα της μεταποίησης, αποθήκευση και ο χειρισμός είναι υψηλός λόγω των κακών εγκαταστάσεων και συχνά ανεπαρκών γνώσεων και μεθόδων για τη φροντίδα του προϊόντος. Οι εν λόγω απώλειες μετά τη συγκομιδή μπορούν να φθάσουν μέχρι 40% και κυμαίνονται από 15 έως 25% στο αγρόκτημα και από 10 έως 15% στις εμπορικές δραστηριότητες. Οι υψηλές απώλειες δεν αντιπροσωπεύουν μόνο μια σοβαρή οικονομική απώλεια για τις περιφέρειες, αλλά και μια σημαντική απώλεια των θρεπτικών ουσιών αφού αντιπροσωπεύουν απώλεια σε πολύτιμα αγαθά, όπως λ.χ. πρωτεΐνες, λίπη και υδατάνθρακες. Η βασική ιδέα που περιγράφεται στο Σχήμα 2 είναι επίσης εφαρμόσιμη για μικρής κλίμακας αγρότες.

 Ωστόσο, η διαμόρφωση ενός δικτύου μπορεί να αναιρέσει όλα τα μειονεκτήματα και να τα μετατρέψει σε οφέλη τόσο για τους παραγωγούς όσο και για το κοινωνικό σύνολο.Τα δίκτυα ενθαρρύνουν διαδικασίες συλλογικών δράσεων, ομάδων παραγωγών, συνεταιρισμών, ενώσεων για την ανάληψη ευθυνών διαμόρφωσης και υλοποίησης ενός τέτοιου εγχειρήματος.  Όσο για τους περιορισμούς που σχετίζονται με την έλλειψη επαρκών κεφαλαίων, θα πρέπει να αναζητηθούν και να αρθούν με την εύρεση εγκαταλελειμμένων κτιριακών υποδομών και τη μετατροπή τους σε κέντρα συγκέντρωσης αποθήκευσης και μεταφοράς διανομής.

 

Logistics και δίκτυα στον τομέα του γάλακτος 

Η προμήθεια γάλακτος εκπροσωπεί μια ιδιαίτερα σημαντική γεωργική δραστηριότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, η εφοδιαστική αλυσίδα μπορεί να συμβάλει στη συγκέντρωση και στη διάθεση του γάλακτος στα κέντρα μεταποίησης κατά τρόπο που να αποβεί θετικός τόσο για τους μικρούς, όσο και για τους μεγαλύτερους παραγωγούς. Η αποτελεσματική (διαδικασίες ελέγχου) και αποδοτική διάθεση μπορεί να εξασφαλίσει εισόδημα και να συμβάλλει στην εν γένει περιφερειακή ανάπτυξη με ακόμη πιο δυναμικό τρόπο.

Στις αναπτυγμένες χώρες, η ζήτηση για το γάλα είναι σταθερή ενώ για τις αναπτυσσόμενες η αύξηση μέχρι το 2025 μπορεί να φθάσει στο 25%. Μάλιστα, οι ποσοστώσεις στο γάλα λειτούργησαν σταθεροποιητικά, ενώ συνολικά αυξήθηκε η παραγωγή και η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων τα τελευταία χρόνια.

Το γάλα, όπως και το κρέας  παράγεται σε απομακρυσμένες και δύσκολα προσβάσιμες περιοχές. Η συγκέντρωση του στα πλαίσια της εφοδιαστικής αλυσίδας και η προώθηση του στις μονάδες μεταποίησης με κανόνες εφοδιαστικής αλυσίδας θα συμβάλλει στην ποιότητα, στη μείωση του κόστος την οποία μπορούν να επωφεληθούν οι κτηνοτρόφοι με αποτέλεσμα την τόνωση της κτηνοτροφίας. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα για το αγελαδινό γάλα, ωστόσο σε ένα βαθμό  πιο εύκολο αφού αυτό παράγεται πρωτίστως σε οργανωμένες κτηνοτροφικές επιχειρήσεις.

 

Η συνήθης συλλογή γίνεται από την γαλακτοβιομηχανία η οποία παρέχει ένα ειδικό δοχείο για γάλα στο οποίο οι αγρότες το αποθηκεύουν και το μεταφέρουν σε σταθμούς συλλογής-ψυγεία από οπού συλλέγεται με την βοήθεια ειδικών φορτηγών με ισόθερμα τοιχώματα και με δυνατότητα  ρυμουλκούμενης δεξαμενής. Το γάλα που διατίθεται σε εταιρείες γαλακτοκομικών προϊόντων υφίσταται επεξεργασία ανάλογα με την διαδικασία παραγωγής, ενώ τα παραγόμενα προϊόντα διανέμονται στους καταναλωτές. Τα δε γαλακτοκομικά προϊόντα όπως γάλα, σκόνη, κρεμά γάλακτος, γιαούρτι, τυρί διανέμονται από τους διανομείς των γαλακτοκομικών προϊόντων. Άρα, η βελτιστοποίηση των δρομολογίων για τη συλλογή γάλακτος, εξασφαλίζει τη δυνατότητα να βελτιώσουν τόσο την απόσταση όσο και το χρόνο της μεταφοράς. Η δε μαζική συγκέντρωση του γάλακτος και η αντίστοιχης μορφής διανομή στα πλαίσια της εφοδιαστικής αλυσίδας μπορεί να ανατρέψει μια σειρά από χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τη διαδικασία παραγωγής στο κόστος, αλλά και στην κοινωνική ανάπτυξη.

Διατήρηση της ποιότητας και ασφάλειας των τροφίμων &  μείωση του κόστους της εφοδιαστικής. 

Συμπερασματικά, ο σχεδιασμός ενός δικτύου εφοδιαστικής αλυσίδας το οποίο θα μπορεί να συγκεντρώνει τα τρόφιμα, τις πρώτες ύλες και τα εφόδια που χρησιμοποιεί η τοπική βιομηχανία τροφίμων, αλλά και η γεωργική παραγωγή θα αριστοποιήσει και θα μειώσει το κόστος. Παράλληλα, αναμένεται να έχει σοβαρές θετικές κοινωνικές επιδράσεις στην διαδικασία γεωργοβιομηχανικής παραγωγής. Από την αποτελεσματική διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας θα εξαρτηθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της παραγωγικής διαδικασίας από το αγρόκτημα εν τη ευρεία έννοια μέχρι το πιάτο του καταναλωτή.

Σε αυτή την “εξίσωση”, εξέχουσα θέση καταλαμβάνει η απαίτηση για τον αποτελεσματικό έλεγχο των κινδύνων για τα τρόφιμα που αποτελεί κοινή ευθύνη του συνόλου των φορέων διακίνησης. Οι παραγωγοί, οι συσκευαστές, οι μεταποιητές, διανομείς, έμποροι λιανικής πώλησης, οι φορείς παροχής υπηρεσιών εστίασης και των καταναλωτών αποτελούν διακριτές οντότητες μιας ενιαίας εφοδιαστικής διαδικασίας. Ενός δικτύου εφοδιασμού της αγοράς αλλά και εμπορίας σε τρίτες χώρες. Σειρά μελετών έδειξαν ότι στα γεωργοβιομηχανικα προϊόντα, όπως λ.χ. είναι τα τρόφιμα και η πρωτογενής παραγωγή, όπου έχουν δημιουργηθεί δίκτυα-αλυσίδες εφοδιασμού, υπάρχουν δυνατότητες βελτίωσης στο χώρο των logistics που σχετίζονται με όρους μείωσης των οδών μεταφοράς, της απόστασης και του χρόνου, με την ταυτόχρονη μείωση των εκπομπών από τα οχήματα.

Η συσκευασία των τροφίμων και η βελτίωση των υπηρεσιών μεταφορών βοηθά  στην αριστοποίηση των δικτύων της εφοδιαστικής αλυσίδας. Κάτι, που μπορεί να υλοποιηθεί όσον αφορά τη συλλογή, την αποθήκευση και τη μεταφορά ζώων προς σφαγή, τα προϊόντα με βάση το κρέας, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα σιτηρά, τα οπωρολαχανικά, τα προϊόντα βιομηχανικών καλλιεργειών και τα συναφή προϊόντα. Αυτές οι διαδικασίες που σχετίζονται με βελτιώσεις είναι δυνατές σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Στην περίπτωση των τοπικών συστημάτων τροφίμων μικρής κλίμακας, ένα ολοκληρωμένο δίκτυο logistics που θα μπορεί να “αγκαλιάσει” τους παραγωγούς και τους πελάτες (σημεία παράδοσης), τα κέντρα συλλογής και τα κέντρα διανομής στην τοπική τροφίμων της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι πολύ σημαντικό, διότι οι υπηρεσίες logistics σε τέτοια τοπικά συστήματα είναι αποσπασματική και αναποτελεσματική, ενώ θέτει σε αμφισβήτηση την δυνατότητα των τοπικών παραγωγών τροφίμων για ασφαλή παραγωγή.

Όσο για την εφαρμογή των αρχών της εφοδιαστικής αλυσίδας που σχετίζεται με τον συντονισμό και την ολοκλήρωση των τοπικών συστημάτων τροφίμων, αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά την βιωσιμότητα των τοπικών συστημάτων τροφίμων. Σε γενικές γραμμές, η μελέτη και ο προσδιορισμός των περιορισμών για την ανάπτυξη και την εφαρμογή πιο αποτελεσματικών και αποδοτικών υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και της γεωργίας είναι πολύ σημαντικό για τη συνολική οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας και για περιβαλλοντικά οφέλη.

Υπάρχουν, λοιπόν, δύο βασικές προκλήσεις:

1) Η διατήρηση της ποιότητας και ασφάλειας των τροφίμων συμπεριλαμβανομένης της καλής μεταχείρισης των ζώων κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού, και,

2) Η μείωση του κόστους της εφοδιαστικής. Η έννοια της εφαρμογής αρχών εφοδιαστικής αλυσίδας στα γεωργικά προϊόντα και στα τροφίμων αναδύεται ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επίτευξη των απαιτήσεων που οδηγούν στη διατήρηση της ποιότητας των πρώτων υλών για την παραγωγή και μεταποίηση των τροφίμων.

 Συμπερασματικά

Το “Νέο” παραγωγικό μοντέλο που προτείνεται στηρίζεται στην σύγκλιση των αστικών και κοινωνικών δικτύων με τα παραγωγικά δίκτυα. Το εργαλείο λειτουργίας αυτών των δικτύων αποτελεί την εφοδιαστική αλυσίδα η οποία μπορεί να δώσει συγκριτικό ανταγωνιστικό παραγωγικό πλεονέκτημα αριστοποιώντας τα αποτελέσματα, που δεν είναι άλλο από τη μείωση του κόστους και αύξηση του αποτελέσματος!

Δημοσιεύτηκε στο 2ο τεύχος του Dairy News, Μάρτιος 2016.