Η δεκαετής οικονομική κρίση, η οποία χτύπησε απρόσμενα την Ελλάδα στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, η πανδημία του κορωνοϊού που ανέτρεψε τους συσχετισμούς ανάμεσα στην ύπαιθρο της παραγωγής και τις πόλεις της κατανάλωσης αλλά και η τρέχουσα ενεργειακή κρίση, σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχουν αλλάξει τα δεδομένα στην πρωτογενή παραγωγή.
Για πρώτη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η έννοια της «επισιτιστικής κρίσης» συζητιέται ως μια μακρινή μεν, αλλά πιθανή συνθήκη επί ευρωπαϊκού εδάφους. Για πολλοστή φορά, όμως, αποδεικνύεται ότι η σχέση πρωτογενούς παραγωγής και δευτερογενούς οικονομίας είναι εύθραυστη και πρέπει να διαφυλάσσεται συνεχώς.
Ο Ευάγγελος Νικολαΐδης είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Κρήτης και διδάσκει το μάθημα «Πολιτική Οικονομία του Αγροτικού Τομέα». Έχει λάβει πτυχίο, μεταπτυχιακό και διδακτορικό δίπλωμα από το Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Szent Istvan στην Ουγγαρία, έχει διατελέσει στο παρελθόν Ειδικός Γραμματέας Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στο Υπουργείο Εργασίας, ενώ έχει πλούσια συγγραφική δράση. Τα πεδία, στα οποία εκτείνονται οι έρευνές του, είναι το αγροτροφικό σύστημα και η οικονομική ανάπτυξη και η σχέση του αγροτικού τομέα με το περιβάλλον.
Επίκαιρο βιβλίο
Αν και γραμμένο πριν από μία δεκαετία, όταν τα μεγάλα προβλήματα -που ταλαιπωρούν και σήμερα τον αγροτικό τομέα- είχαν ήδη κάνει ένα μεγάλο κύκλο στην ελληνική ιστορία κι είχαν ήδη προκαλέσει σημαντικά και δυσεπίλυτα προβλήματα, το βιβλίο αποτελεί μια καταγραφή του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα με τη ματιά ενός επιστήμονα που μπορεί και βλέπει τόσο την οικονομική, όσο και την κοινωνική πλευρά της οικονομίας της υπαίθρου.
Όπως υποστηρίζει, ο αγροτικός τομέας και το αγροτροφικό σύστημα βρίσκονται στο επίκεντρο ριζικών και σύνθετων τεχνολογικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών αλλαγών. Γύρω από την παραγωγή των τροφίμων αναφύονται κρίσιμα θέματα που παραπέμπουν στις σχέσεις της γεωργίας με την ύπαιθρο και το περιβάλλον, στις προκλήσεις από τις εφαρμογές της γενετικής μηχανικής, στον αυξανόμενο έλεγχο της παραγωγής και εμπορίας τροφίμων από περιορισμένο αριθμό πολυεθνικών εταιρειών, στην εμπορευματοποίηση του γενετικού υλικού και τελικώς στην ιδιωτικοποίηση της ίδιας της ζωής.
Οι αλλαγές αυτές μεταβάλλουν τους οικονομικούς συσχετισμούς και αποτυπώνονται σε διεθνείς θεσμούς. Η παραγωγή τροφίμων συνιστά κρίσιμο χώρο διεκδίκησης οικονομικής δύναμης και πολιτικής εξουσίας και αναπόφευκτα πεδίο ιδεολογικής και επιστημονικής αντιπαράθεσης. Οι οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις εφαρμογές της επιστήμης και τεχνολογίας, θέτουν νέα ερωτήματα, μετατοπίζουν τα υφιστάμενα πεδία επιστημονικού διαλόγου και ιδεολογικής αντιπαράθεσης, αναβιώνουν παλαιά και δημιουργούν νέα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, εάν τα θιγόμενα στρώματα της κοινωνίας δεν κατορθώσουν να ανακτήσουν τον έλεγχο των εξελίξεων, τότε οι επιπτώσεις για το περιβάλλον και για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού αναμένεται να είναι επώδυνες, ενώ σε ενδεχόμενες περιβαλλοντικές και διατροφικές κρίσεις είναι πιθανό να υπάρξουν και ευρύτερες επιπτώσεις σε ιστορικά κεκτημένα.
Μία δεκαετία μετά από τα συμπεράσματα αυτά, η πραγματικότητα έρχεται να επιβεβαιώσει τις δυσοίωνες προβλέψεις, έτσι όπως τις έφερε μπροστά μας -με εκκωφαντικό τρόπο- η ενεργειακή κρίση, η αύξηση στις τιμές των πρώτων υλών και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Γεωργία, περιβάλλον, διατροφή
Η ελληνική γεωργία στο παγκόσμιο αγροτροφικό σύστημα
Ευάγγελος Νικολαΐδης
Εκδόσεις Εύδοξος 2010
Σελίδες: 243
ISBN: 978-960-02-2423-8
18,02 €