Δημήτρης Έξαρχος, Ελασσόνα: «Χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια από κυβέρνηση, παραγωγούς και κτηνοτρόφους»
Το Dairy News συνάντησε στην Ελασσόνα έναν από τους κορυφαίους της τυροκομίας
Ο πρόεδρος της τυροκομικής εταιρείας Έξαρχος μιλάει στο Dairy News για την επιχείρισή του, για την τυροκομία στην πατρίδα του, την Ελασσόνα, για τα μεγάλα προβλήματα του κλάδου αλλά και για τις προοπτικές που έχει η πρωτογενής παραγωγή και η μεταποίηση στην χώρα μας.
Η ιστορία της τυροκομικής εταιρίας Έξαρχος ξεκινάει το 1948 και σήμερα στο τιμόνι της βρίσκεται πλέον η τρίτη γενιά, μέλος της οποίας είναι ο νεαρός επιχειρηματίας Δημήτρης Έξαρχος. Τον συναντήσαμε στο πλαίσιο της Γιορτής Φέτας 2022, στο εργοστάσιό του, στην Ελασσόνα.
Ανασφάλεια στην αγορά
Από το 2005, η εταιρεία στεγάζεται σε ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο όπου παράγονται με απόλυτη ασφάλεια τα προϊόντα της, μέρος των οποίων εξάγεται σε όλο τον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια, έχουν υλοποιηθεί δύο επεκτάσεις του εργοστασίου, ενώ το 2021 το εργοστάσιο αυτό επεξεργάστηκε πάνω από 21.000 τόνους φρέσκο γάλα -κυρίως πρόβειο- ποσότητα υπερτριπλάσια από εκείνη που επεξεργαζόταν η εταιρεία το 2005, γύρω στους 6.000 τόνους τον χρόνο εκείνην την περίοδο.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει γάλα. «Υπάρχει ανασφάλεια μεταξύ των κτηνοτρόφων τόσο για τη συνεχή αύξηση της τιμής των ζωοτροφών, όσο και για τις συμφωνίες με τους μεταποιητές. Αυτήν τη στιγμή, το γάλα είναι σε κάποια έλλειψη και ο καθένας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία είτε με ορθόδοξο είτε με ανορθόδοξο τρόπο» σχολιάζει ο Δημήτρης Έξαρχος. Το εργοστάσιό του εισκομίζει γάλα από συνολικά 350 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες εκτείνονται σε ακτίνα 60 χλμ., ενώ μικρή ποσότητα γάλακτος εισκομίζεται από τον νομό Κοζάνης. «Προς το παρόν, δεν έχουμε ανάγκη από περισσότερο γάλα, αλλά ποτέ δεν ξέρει κανείς τι θα συμβεί στο μέλλον» μας λέει.
Φέτα: Στα ωραιότερα τυριά του κόσμου
Η Έξαρχος παράγει φέτα ΠΟΠ, φέτα βιολογική, βαρελίσια φέτα, κατσικίσιο τυρί και λευκό τυρί (πρόβειο με χαμηλά λιπαρά). Παράγει, επίσης, κίτρινα τυριά, όπως κεφαλοτύρι, κασέρι ΠΟΠ σε κεφάλι και φόρμα και μικρές ποσότητες γραβιέρας. Παράγει ακόμα βούτυρο, μυζήθρα και μανούρι. Η φέτα, όμως, εξακολουθεί να αποτελεί τον κύριο όγκο της παραγωγής, καθώς περίπου το 75-80% του εισκομιζόμενου γάλακτος γίνεται φέτα.
«Η φέτα, σίγουρα, δεν έχει αποκτήσει την αξία που θα έπρεπε να έχει. Πιστεύω, όμως, ότι κάποια στιγμή θα την πάρει. Είναι ένα ΠΟΠ τυρί, ένα από τα ωραιότερα του κόσμου… » μας λέει ο Δημήτρης Έξαρχος. Λίγες ώρες πριν, συμμετείχε κι αυτός στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην κεντρική πλατεία της Ελασσόνας, στο πλαίσιο της Γιορτής Φέτας 2022, όπου πολιτικοί και θεσμικοί παράγοντες συζήτησαν, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της φέτας. «Ακούσαμε αρκετές ιδέες χθες στην εκδήλωση» σχολιάζει χαμογελώντας ο Δημήτρης Έξαρχος, και συνέχισε: «Το θέμα είναι να βρεθεί τρόπος να υλοποιηθούν. Δεν είναι κάτι απραγματοποίητο να βελτιωθεί η θέση της φέτας, απλώς χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια από την κυβέρνηση, τους παραγωγούς και κτηνοτρόφους».
Η φέτα, λοιπόν, είναι το μείζον ζήτημα που απασχολεί τους παραγωγούς στην Ελασσόνα κι ένας από αυτούς είναι ο συνομιλητής μας. Του ζητάμε απαντήσεις για μια σειρά ζητήματα που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια και για τα οποία έχει ίδια γνώμη, καθώς αποτελεί έναν από τους γνωστότερους «παίκτες» της αγοράς. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τη νοθεία, η παρουσία της οποίας -κατά ορισμένους αναλυτές- είχε στο πρόσφατο παρελθόν γιγαντωθεί. «Αυτή η κατάσταση με τη νοθεία θεωρώ πως έχει αρχίσει να βελτιώνεται. Πρέπει να γίνει σοβαρή προσπάθεια από την Πολιτεία και τους θεσμικούς μηχανισμούς ελέγχου για να περιοριστεί κι άλλο το φαινόμενο» μας λέει και μας δηλώνει ότι είναι υπέρ των συνεχόμενων κι αυστηρών ελέγχων τόσο στην πρωτογενή παραγωγή και τη μεταποίηση, όσο και στο ράφι της λιανικής.
Για τον Δημήτρη Έξαρχο, η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας, η οποία ξεκίνησε να λειτουργεί πριν από μερικούς μήνες, ήταν μια αναγκαία κίνηση. «Έστω και μετά από τόσα χρόνια προσπαθειών, φτάσαμε στην σύστασή της. Εξακολουθεί, όμως, να θέλει πολλή δουλειά για να πετύχει τον σκοπό της» μας λέει και μας εξηγεί ότι τα συμφέροντα κτηνοτροφών και τυροκόμων, παρά τα όσα λέγονται ή ακούγονται, δεν είναι αντιτιθέμενα. «Είμαστε όλοι κρίκοι της ίδιας αλυσίδας» υποστηρίζει.
Αγορά κι εξαγορές
Η Έξαρχος είναι μια από τις πιο έντονα εξαγωγικές εταιρείες της θεσσαλικής τυροκομίας, αφού σχεδόν το 70% της φέτας που παράγει εξάγεται σε Σουηδία, Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία και ΗΠΑ, ενώ οι ποσότητες τα τελευταία χρόνια αυξάνονται διαρκώς. Ο διεθνής ανταγωνισμός απασχολεί, αλλά δεν φοβίζει την Έξαρχος, η οποία διαπιστώνει ότι -όσον αφορά την ίδια ως εταιρεία- οι εξαγόμενες ποσότητες τυριών, κυρίως φέτας, αυξάνονται κάθε χρόνο. «Υπάρχουν, βέβαια, κι άλλα τυριά που προσπαθούν να ανακόψουν τη δυναμική που έχει η φέτα, όπως για παράδειγμα το πρόβειο τυρί που παράγεται κυρίως στην Βουλγαρία» μας λέει. Αλλά δεν φαίνεται να ανησυχεί, καθώς πιστεύει πως ο διεθνής καταναλωτής μπορεί να διακρίνει τις διαφορές. «Υπάρχει και είναι ορατή η διαφορά. Η ελληνική φέτα έχει καθιερωθεί στην συνείδηση του μέσου καταναλωτή ως κάτι ιδιαίτερα ποιοτικό. Όποιος ψωνίζει το πρόβειο τυρί στο εξωτερικό, το κάνει αποκλειστικά και μόνο λόγω φθηνότερης τιμής».
«Η τιμή της φέτας αναμένεται να κινηθεί ανοδικά το επόμενο διάστημα, αλλά η υψηλή τιμή αποτυπώνει το ακριβό κόστος παραγωγής. Με αυτήν την τιμή πρέπει να ζήσει ο τυροκόμος-και ζει χωρίς να αισχροκερδεί- βγάζοντας ένα λογικό κέρδος. Πρέπει να ζήσει και το λιανεμπόριο, το οποίο δουλεύει πλέον με μικρό περιθώριο κέρδους. Προσέξτε, δεν προσπαθώ να δικαιολογήσω την κατάσταση που επικρατεί, αλλά να την εξηγήσω».
Τη στιγμή που συναντήσαμε τον Δημήτρη Έξαρχο (τέλη Σεπτέμβριου 2022), η συζήτηση για τις τιμές του γάλακτος είχε ανοίξει, αλλά δεν είχε «ανάψει» πανελλαδικά. Ο ίδιος απέφυγε να κάνει πρόβλεψη. Η εταιρεία του, άλλωστε, βρισκόταν εκείνο το διάστημα σε συζητήσεις με τους κτηνοτρόφους. Όπως μας είπε, πάγια τακτική της εταιρείας του είναι να δίνει υψηλές προκαταβολές στους συνεργαζόμενους κτηνοτρόφους για την αγορά ζωοτροφών στις καλύτερες δυνατές τιμές.
Το ζήτημα των εξαγορών στον γαλακτοκομικό/τυροκομικό κλάδο είναι το τελευταίο που τέθηκε στην συζήτησή μας, ακριβώς σε μια συγκυρία που οι ανακοινώσεις από μεγάλες εταιρείες δίνουν την εντύπωση ότι ο κλάδος του γάλακτος έχει τεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των επενδυτικών funds.
Ο Δημήτρης Έξαρχος δεν έχει δεχθεί πρόταση εξαγοράς. Ο ίδιος, όμως, αποδίδει την κινητικότητα αυτή στην παγκοσμιοποίηση, η οποία διαλύει τα (επιχειρηματικά ) σύνορα μεταξύ των αγορών. «Μετά τον τουρισμό, η επόμενη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας είναι η παραγωγή τροφίμων και τα γαλακτοκομικά/ τυροκομικά προϊόντα είναι μεγάλο κομμάτι αυτού του κλάδου» μας λέει ο συνομιλητής μας και συμπληρώνει: «Άρα είναι ο Νο2 κλάδος που μπορεί να ενδιαφέρει τους επενδυτές. Λάβετε υπόψη σας ότι υπάρχει μια συζήτηση για ενδεχόμενη ή πιθανή επισιτιστική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο κι αυτό σημαίνει ότι η τροφή θα λείψει. Κάποια διεθνή ή εγχώρια funds, λοιπόν, βλέπουν σε αυτήν την κατάσταση την ευκαιρία επενδύσεων. Είναι παγκόσμιο το φαινόμενο. Μπορείτε να δείτε πώς λειτουργεί η αγορά των ταχυμεταφορών όπου κι εκεί είχαμε μπαράζ εξαγορών».
Νέες επενδύσεις
Η επίσκεψη του Dairy News στο εργοστάσιο της μεγάλης τυροκομικής εταιρείας από την Ελασσόνα και η συζήτησή μας με τον Δημήτρη Έξαρχο κλείνουν ζητώντας από τον συνομιλητή μας να ερμηνεύσει το γιατί η εταιρεία του είναι ακμαία και αναπτυσσόμενη, μέσα σε ένα τόσο μεταβαλλόμενο περιβάλλον, ύστερα από επτάμισι δεκαετίες λειτουργίας. «Η κύρια αιτία δεν είναι άλλη από το ποιοτικό προϊόν που διαθέτουμε στην αγορά. Αιτία είναι, επίσης, το γεγονός ότι συνολικά ο κλάδος βρέθηκε το προηγούμενο διάστημα σε ανοδική πορεία, κάτι που συμπαρέσυρε και την εταιρεία μας. Επίσης, το γεγονός ότι έχουμε δώσει τόση έμφαση στις εξαγωγές… » μας λέει ο νεαρός επικεφαλής της Έξαρχος.
Η εταιρεία ολοκλήρωσε πρόσφατα ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα, το οποίο αφορούσε επέκταση των αποθηκευτικών χώρων της, βελτίωση της συσκευασίας και αγορά μηχανημάτων, ενώ ετοιμάζεται για τα επόμενα, όταν θα το επιτρέψει η συγκυρία. Μέχρι σήμερα, όπως φαίνεται, οι καιροί ήταν ευνοϊκοί. Μακάρι να συνεχίσουν να είναι τέτοιοι…
Η συνέντευξη με τον Δημήτρη πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022, στο πλαίσιο της Γιορτής Φέτας, στην Ελασσόνα και δημοσιεύτηκε στο Dairy News #33, τεύχος Δεκεμβρίου 2022.