Πιέσεις για να προχωρήσει το μείζον ζήτημα των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, ένα ζήτημα που παραμένει ανεπίλυτο εδώ και δεκαετίες, ασκούνται αυτό το διάστημα από την κεντρική διοίκηση προς τις Περιφέρειες, σε μια προσπάθεια να ξεκαθαρίσει το τοπίο, να προστατευθεί η κτηνοτροφία και το περιβάλλον αλλά και να διατεθούν με ορθολογικό τρόπο οι κοινοτικοί πόροι.
Με επιστολή του προς τους 13 Περιφερειάρχες, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρης Αυγενάκης, τους καλεί να γνωστοποιήσουν τις προθέσεις τους, για την Εκπόνηση Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης στο επόμενο 15νθήμερο. Ο υπουργός ζητάει να μάθει αν προτίθενται ή όχι να αναλάβουν τη διαδικασία εκπόνησης των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, με στόχο να δοθεί άμεση λύση στο μείζον αυτό ζήτημα που λιμνάζει επί χρόνια και προκαλεί προβλήματα στην ανάπτυξη της κτηνοτροφικής παραγωγής [Δείτε άρθρο του Dairy News από το 2021].
Στην επιστολή του προς τους Περιφερειάρχες ο ΥπΑΑΤ αναφέρει: «Λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις στην διαδικασία εκπόνησης και ολοκλήρωσης των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης στην διάρκεια των χρόνων αλλά κυρίως τις προσφάτως ψηφισθείσες διατάξεις, άρθρα 7 και 8 του νόμου 5087/2024 (ΦΕΚ Α 25/16-02-2024), που αφορούν στον τρόπο, στην διαδικασία διεξαγωγής και στο χρονικό πλαίσιο ολοκλήρωσης (έτος 2025) των σχεδίων βόσκησης, παρακαλούμε όπως μας γνωστοποιήσετε την πρόθεσή σας περί ανάληψης της διαδικασίας εκπόνησης των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης μέσα στις επόμενες δεκαπέντε ημέρες».
Το πλαίσιο εφαρμογής
Σημειώνεται ότι οι περιφέρειες, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου, που ανέλαβαν την εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, μετά την ανάρτηση των σχετικών διακηρύξεων, δέχθηκαν προδικαστικές προσφυγές κατά κάποιων όρων των διακηρύξεων από υποψήφιους αναδόχους, οι οποίες έγιναν δεκτές από την Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί το κανονιστικό πλαίσιο των διαγωνισμών κατά το σκεπτικό.
Από τις 13 Περιφέρειες δύο προχώρησαν σε ανάρτηση του διαγωνισμού, πέντε αρνήθηκαν να υπογράψουν προγραμματική σύμβαση, ενώ οι υπόλοιπες έξι αναμενόταν να προχωρήσουν σε αναρτήσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνοντας υπόψιν αφενός τις χρόνιες καθυστερήσεις επί των διαδικασιών εκπόνησης των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης και αφετέρου τις προσφάτως ψηφισθείσες διατάξεις, άρθρα 7 και 8 του νόμου 5087/2024 (ΦΕΚ Α 25/16-02-2024), που αφορούν στον τρόπο, στην διαδικασία διεξαγωγής και στο χρονικό πλαίσιο ολοκλήρωσης (έτος 2025) των σχεδίων βόσκησης, εστάλησαν από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρη Αυγενάκη, επιστολές προς του Περιφερειάρχες, με τις οποίες, καλούνται να γνωστοποιήσουν την πρόθεσή τους περί ανάληψης ή μη της διαδικασίας εκπόνησης των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης μέσα στις επόμενες δεκαπέντε ημέρες, ειδάλλως θα αναλάβει την διαδικασία εκπόνησης των διαχειριστικών σχεδίων το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων [Δείτε το νέο νομοθετικό πλαίσιο που υπάρχει ήδη από το φθινόπωρο του 2023].
Κυρώσεις
Σημειώνεται ότι η εκπόνηση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης δεν είναι απλώς πολιτική βούληση της κυβέρνησης, αλλά κανονιστική υποχρέωση της χώρας προς την ΕΕ, προκειμένου να δίδει τις επιδοτήσεις με τρόπο σωστό και δίκαιο και με στόχο την τήρηση των ευρωπαϊκών κανονισμών. Η μέχρι τώρα μη συμμόρφωση, έχει φέρει την χώρα σε δυσχερή θέση και ελλοχεύει τον κίνδυνο κυρώσεων.
Ήδη έχουν επιβληθεί στη χώρα μας πρόστιμα τα οποία αθροιστικά ξεπερνούν τα 450 εκατ. ευρώ για λόγους που σχετίζονται με το πώς διαχειρίζεται η χώρα μας τους βοσκοτόπους. Η μη ύπαρξη Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης οδήγησε στα πρόστιμα αυτά και καμία κυβέρνηση – εδώ και δεκαετίες- δεν κατάφερε να επιλύσει το ζήτημα
Επιπτώσεις
Παράλληλα χωρίς την ύπαρξη Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης δεν είναι δυνατή η διαμόρφωση εθνικού χάρτη επιλέξιμων βοσκοτόπων με αποτέλεσμα να μη μπορούν να εφαρμοσθούν πολιτικές και δράσεις όπως:
- η ενίσχυση της νομαδικής κτηνοτροφίας,
- η βόσκηση βάσει σχεδίου σε προστατευόμενες περιοχές,
- η προστασία της βιοποικιλότητας σε μειονεκτικές περιοχές και γενικότερα
- δεν μπορεί να υπάρξει εθνικός, μακρόπνοος σχεδιασμός στην ζωική παραγωγή.
Με τα διαχειριστικά σχέδια ρυθμίζονται οι όροι χρήσης για βόσκηση, σύμφωνα με τις υφιστάμενες και τις προκύπτουσες, συμβατές με τη δασική νομοθεσία και τη βοσκή παράλληλες χρήσεις και τη βοσκοϊκανότητα της κάθε περιοχής και διασφαλίζεται η αειφόρος διαχείριση και απρόσκοπτη αξιοποίηση των βοσκήσιμων γαιών για τις ανάγκες βόσκησης των ποιμνίων. Η έλλειψή τους καθιστά αδύνατο τον προσδιορισμό του αριθμού και του είδους των ζώων που μπορούν να βοσκήσουν σε κάθε βοσκότοπο, στοιχείο που έχει άμεση σχέση με την δίκαιη κατανομή των ενισχύσεων.
Αξίζει να τονίσουμε οτι η υπόθεση των προστίμων είναι ήδη πολύ παλιά καθώς ήδη από το 2015, σύμφωνα με καταγγελίες του πρώην ΥπΑΑΤ Βαγγέλη Αποστόλου, η χώρα ήταν επιβαρυμένη με περίπου 1,4 δισ. ευρώ δημοσιονομικές διορθώσεις, δηλαδή πρόστιμα που επιβλήθηκαν στη χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξαιτίας της κακής διαχείρισης των βοσκοτόπων από τις πρότερες Κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.
Νομοθεσία
Για λόγους επιτάχυνσης της διαδικασίας, με την τρέχουσα νομοθεσία, το ΥπΑΑΤ, αναθέτει την εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης στις Περιφέρειες της χώρας, οι οποίες υποχρεούνται να αναρτήσουν τη διακήρυξη τους εντός ενός μήνα από την υπογραφή της σχετικής προγραμματικής σύμβασης.
Σε αντίθετη περίπτωση, την ευθύνη ανάρτησης, καθώς και τη διαδικασία εκπόνησης και σύναψης σύμβασης, αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων χωρίς την έγκριση της Δασικής Αρχής, όπως απαιτείται σήμερα.
Παράλληλα, μέχρι τις 31.12.2025 εκπονούνται, υποβάλλονται και εγκρίνονται τα διαχειριστικά σχέδια των βοσκήσιμων γαιών της χώρας. Μετά την προθεσμία αυτή δεν επιτρέπεται η ενεργοποίηση δικαιωμάτων ενίσχυσης για την εν λόγω έκταση, χωρίς την ύπαρξη και εφαρμογή εγκεκριμένου διαχειριστικού σχεδίου βόσκησης.