Ψηφιακός μετασχηματισμός στη γαλακτοκομία

Μπορεί το γάλα που παράγουν τα ζώα να αποτελεί διαχρονικά τον σημαντικότερο συντελεστή στη διαμόρφωση όχι μόνο της ποιότητας αλλά και του κόστους στη γαλακτοβιομηχανία, εντούτοις ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρησιακών λειτουργιών στις σύγχρονες μονάδες θεωρείται ο παράγοντας που «κάνει τη διαφορά». Παραγωγοί και μεταποιητές το γνωρίζουν, με αποτέλεσμα να θέτουν σε προτεραιότητα τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μονάδων τους.

Ρεπορτάζ: Θανάσης Αντωνίου Φωτογραφίες: Dairy News, Boussias Events

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ζώνης γάλακτος και της μεταποίησής του είναι μια κουλτούρα την οποία πρέπει να ενστερνιστούν όλοι οι παίκτες της ελληνικής αγοράς. Απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτως μεγέθους, και προϋποθέτει τη συνεργασία όλων όσοι εμπλέκονται στην αλυσίδα αξίας.

Ως διαδικασία δεν αποτελείται μόνο από μεγάλα έργα αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ, αλλά μπορεί να λάβει τη μορφή μικρότερων, ετήσιων projects, το καθένα από τα οποία συνεισφέρει στον συνολικό (ψηφιακό) μετασχηματισμό. Απαιτεί τη λήψη ταχύτερων αποφάσεων, εγκυμονεί όμως κινδύνους, καθώς οι επενδύσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό χρειάζονται 24-36 μήνες για να αποδώσουν, διάστημα κατά το οποίο ενδέχεται κάποια από τα δεδομένα που οδήγησαν στην επένδυση να έχουν αλλάξει.

Αυτά είναι μερικά από τα συμπεράσματα του πάνελ «Ψηφιακός μετασχηματισμός στη γαλακτοβιομηχανία και τη ζώνη γάλακτος», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Dairy Conference 2024, που διοργάνωσε η Boussias Events.

Οι νέες τεχνολογίες

Η Ευδοκία Κρυσταλλίδου, διευθύντρια του Innovation & Impact Hub, στην  Αμερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης, η οποία συμμετείχε στο πάνελ, θεωρεί πως η ποιότητα του ζωικού κεφαλαίου είναι κάτι σημαντικό σε κάθε κτηνοτροφική μονάδα, η νέα ΚΑΠ όμως, που προωθείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επιτάσσει τη χρήση τεχνολογιών, από τις οποίες απέχει ακόμη ο ελληνικός αγροτικός τομέας. «Έχουμε ακόμη πράγματα να μάθουμε ως χώρα» είπε στην εισήγησή της.

Kαι συμπλήρωσε: «Χρειάζεται πάντα κάποιος να εξηγήσει στους παραγωγούς τις νέες τεχνολογίες και να τους διευκολύνει στη χρήση τους. Όταν πηγαίνουμε να εφαρμόσουμε νέες τεχνολογίες στις μονάδες, βλέπουμε ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική». Το στέλεχος της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής αναφέρθηκε σε έργο που πραγματοποίησε η Σχολή σε κτηνοτροφικό συνεταιρισμό αιγοπροβατοτρόφων στην Λειβαδιά, τονίζοντας: «Ας μην φοβηθεί μέχρι και η πιο μικρή εκτροφή να αξιοποιήσει την τεχνολογία, γιατί μπορεί να δει οφέλη από την εφαρμογή της».

Η διαδικασία του ψηφιακού μετασχηματισμού δεν αποτελείται μόνο από μεγάλα έργα αξίας πολλών εκατ. ευρώ, αλλά μπορεί να λάβει τη μορφή μικρότερων, ετήσιων projects, το καθένα από τα οποία συνεισφέρει στη μετάβαση μίας μονάδας ή ενός εργοστασίου στη νέα εποχή

Σύμφωνα με τον Χρήστο Τάκη, operations performance director στη γαλακτοβιομηχανία ΔΕΛΤΑ, όσοι παραγωγοί δεν καινοτομήσουν είναι καταδικασμένοι να εξαφανιστούν, καθώς η καινοτομία είναι, πρωτίστως, τρόπος μείωσης του κόστους. «Εδώ και δύο δεκαετίες έχουμε περισσότερη πληροφορία. Παλιά, δίναμε μάχη για να πληρώσουμε τους παραγωγούς, προσπαθούσαμε να βρούμε πόσα λίτρα γάλακτος είχε δώσει ο καθένας. Σήμερα όμως η τεχνολογία έχει σχεδόν καταργήσει τα χαρτιά…» τόνισε το στέλεχος της ΔΕΛΤΑ.

Πώς λειτουργεί όμως ο ψηφιακός μετασχηματισμός; Είναι μία εφάπαξ δραστηριότητα ή αποτελείται από μικρά, επιμέρους έργα; Ο Χρ. Τάκης εξηγεί πως «κάθε χρόνο κάνουμε πολλά μικρά projects, που μπορούν να δώσουν χρήματα, καθώς δεν υπάρχει ένα μόνο project που θα σου δώσει εκατομμύρια…». Ξεκαθάρισε όμως ότι η γαλακτοβιομηχανία δεν μπορεί να απολαύσει τους καρπούς των νέων τεχνολογιών και του ψηφιακού μετασχηματισμού, αν δεν αλλάξει και ο τομέας της πρωτογενούς παραγωγής.

«Χωρίς να βάλει το χέρι στην τσέπη η γαλακτοβιομηχανία δεν γίνονται επενδύσεις στην πλευρά των παραγωγών. Αλλά κι εκείνοι πρέπει να αντιληφθούν πως αυτό που τους προτείνουμε έχει πραγματική αξία. Δυστυχώς, μαθαίνουν από τα λάθη τους. Αν όμως η γαλακτοβιομηχανία είναι δίκαιη, οι παραγωγοί θα είναι πιστοί».

«Παλαιότερα, βασική μας έγνοια ήταν να βρούμε δεδομένα. Σήμερα, είναι η διαχείρισή τους. Προσπαθούμε να διαχειριστούμε τα δεδομένα που συλλέγονται από διάφορες πηγές και να τα συνδυάσουμε μεταξύ τους για να βρούμε λύσεις που θα δώσουν καλύτερο αποτέλεσμα»/ Λάμπης Βουτσάς, διευθυντής πληροφορικής, γαλακτοβιομηχανία ΜΕΒΓΑΛ

Ο Δημήτρης Κουρκούνας, διευθυντής ζώνης γάλακτος στη γαλακτοβιομηχανία Όμηρος στην Θεσσαλία, τόνισε πως η εταιρεία του αξιοποιεί συστηματικά όλες τις νέες τεχνολογίες. Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο ιδιόκτητο σύστημα άμεσης πρόσβασης στην πληροφορία από τη συλλογή γάλακτος σε όλη την Ελλάδα, σύστημα το οποίο λειτουργεί εδώ και τέσσερα χρόνια.

Μέσω του συστήματος αυτού, η εταιρεία μπορεί κι επιλέγει περιοχές ανάπτυξης, συνεργάτες ανά την Ελλάδα και συντονίζει με τον καλύτερο τρόπο τη ζώνη γάλακτος στην οποία δραστηριοποιείται. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, η εταιρεία του, μέσα στο 2023, πέτυχε με τη χρήση του συστήματος αυτού την καλύτερη δυνατή επιλογή γάλακτος, κερδίζοντας περίπου ένα εκατ. ευρώ από αυτή και μόνο την εφαρμογή.

Διευκρίνισε όμως πως από τη στιγμή που η εταιρεία του έχει περίπου 2.500 σημεία επαφής μέσα σε μια τεράστια ζώνη γάλακτος, κάθε μετάβαση πρέπει να είναι ταχύτατη. «Δεν μπορούμε να πάμε μπροστά χωρίς επενδύσεις στην ποιότητα και την ταχύτητα», είπε το στέλεχος της Όμηρος, διευκρινίζοντας όμως ότι «οι επενδύσεις αποδίδουν σε περίπου 2-3 χρόνια από τη στιγμή που θα πραγματοποιηθούν, διάστημα στο οποίο μπορεί να έχει ήδη αλλάξει μια κατάσταση που προκάλεσε τις επενδύσεις αυτές».

Το γάλα και οι άλλοι συντελεστές κόστους

Ο Βασίλειος Καραφωτιάς, οικονομικός διευθυντής στη γαλακτοβιομηχανία Ρούσσας, στην Μαγνησία,  θεωρεί πως οι παρούσες συνθήκες είναι αντίξοες για τον κλάδο της επεξεργασίας γάλακτος, παρ’ όλ’ αυτά ενημέρωσε πως η βιομηχανία του έχει επενδύσει σημαντικά ποσά κι αναμένεται να  επενδύσει επιπλέον 10 εκατ. ευρώ την επόμενη διετία, προκειμένου να στηρίξει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της. Στην εισήγησή του τόνισε: «Το γάλα είναι ο cost driver, διότι αντιπροσωπεύει το 80% του κόστους παραγωγής.  Όταν ήρθα στην εταιρεία πριν μερικά χρόνια, το γάλα κόστιζε 95-98 λεπτά το λίτρο και πέρυσι ήταν κοντά στο 1,70 ευρώ/ λίτρο. Χρειαστήκαμε κεφάλαια κίνησης, για να υποστηρίξουμε το business υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες. Αναλύουμε ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της αγοράς, ενημερώνουμε τους συνεργάτες μας για τις αποκλίσεις στις τιμές του γάλακτος και προσπαθούμε να μειώσουμε το κόστος της πρώτης ύλης, αλλά από κάποιο σημείο και πέρα το κόστος είναι ανελαστικό. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, ο ανταγωνιστής μας να αγοράζει το γάλα στο 1,70 ευρώ/λίτρο κι εμείς να επιμένουμε στο 1,50 ευρώ/λίτρο. Ασφαλώς, δεν αφήνουμε στην τύχη του και το υπόλοιπο 20% του κόστους παραγωγής και για τον λόγο αυτό κάνουμε επενδύσεις δυσανάλογα μεγάλες για το μέγεθός μας».