Ισαβέλλα Γιδαράκου
Γεωργία και γεωργικά συστήματα στον κόσμο
Εκδόσεις Γρηγόρη
Αθήνα 2016
338 σελ.
ISBN 978-960-333-986-1
Το πιο πρόσφατο βιβλίο της γεωπόνου Ισαβέλλας Γιδαράκου, η οποία σήμερα είναι ομότιμη καθηγήτρια του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης), μπορεί να θεωρηθεί ως μια μικρή, επίτομη, αλλά περιεκτική ιστορία της γεωργίας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου.
Ο αναγνώστης μπορεί να περιηγηθεί μέσω του βιβλίου σε όλες τις σημαντικές ιστορικές φάσεις των γεωργικών συστημάτων, να διαβάσει για τις περιόδους κατά τις οποίες πραγματοποιήθηκαν, σύμφωνα με τη συγγραφέα, επαναστατικές τομές και με επίκεντρο την Ευρώπη να κατανοήσει το πώς φτάσαμε μέχρι τη γεωργία που γνωρίζουμε σήμερα.
Η εξιστόρησή της ξεκινάει όπως είναι αναμενόμενο από τα πρώιμα γεωργικά συστήματα και τη διάδοσή τους στον ευρωπαϊκό χώρο, ενώ ιδιαίτερο βάρος δίδει στην ερμηνεία του πως λειτουργούσε η γεωργία στην προ-βιομηχανική Ευρώπη. Σε αυτό το κεφάλαιο αναφέρεται στη γαιοκτησία και την οικιστική ανάπτυξη, αλλά και στις δραματικές για τη γεωργία εξελίξεις που έλαβαν χώρα στην Αγγλία κατά την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης. Οι εξελίξεις αυτές θεωρούνται από πολλούς ιστορικούς ως εκείνες που οδήγησαν στη διαμόρφωση του σύγχρονου τρόπου οργάνωσης της παραγωγής και στην εδραίωση του καπιταλισμού.
Στα επόμενα κεφάλαια παρουσιάζει την πορεία μετάβασης από “τη γεωργία συντήρησης στη γεωργία αγοράς” στις διάφορες χώρες. Εξετάζει το πώς εξελίχθηκε η γεωργία μέχρι το οικονομικό Κραχ του 1929 στις ΗΠΑ κι από εκεί μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και πως έλαβε για μια ακόμα φορά ένα νέο πρόσωπο – πρόκειται για την Τρίτη Γεωργική Επανάσταση κατά τη συγγραφέα- στις μεταπολεμικές δεκαετίες· ειδικό κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στη γεωργία των πρώην σοσιαλιστικών χωρών όπου εκεί εφαρμόστηκαν διαφορετικά συστήματα διαχείρισης της γεωργικής παραγωγής.
Όπως εξηγεί η ίδια η συγγραφέας, «Η μορφή γεωργίας που επικρατεί σε ένα δεδομένο τόπο και χρόνο είναι το αποτέλεσμα της μακραίωνης ανθρώπινης δραστηριότητας για την παραγωγή τροφίμων». Έτσι, το βιβλίο παρακολουθεί το μετασχηματισμό της γεωργίας στην πορεία του χρόνου και τη χωρική κατανομή αλλά επίσης και τις ιδιαιτερότητες των γεωργικών συστημάτων.
Η συγγραφέας πραγματοποιεί ορισμένες μεγάλες ιστορικές στάσεις για να μελετήσει τα κύρια γεωργικά συστήματα που επικρατούν σήμερα σε γεωγραφικές ενότητες του πλανήτη. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζει τα γεωργικά συστήματα: α) των χωρών της Δυτικής Ευρώπης και του Νέου Κόσμου (κύριοι εκφραστές της σύγχρονης εκβιομηχανισμένης γεωργίας), β) των χωρών της Μεσογειακής ζώνης («συγκροτούν ένα ιδιαίτερο τύπο γεωργίας» υποστηρίζει) και γ) των πρώην σοσιαλιστικών χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και Ρωσίας ( με τις περίπλοκες σχέσεις ατομικής και δημόσιας ιδιοκτησίας, τις κολλεκτίβες, τα κρατικά αγροκτήματα κ.λπ.), προσφέρουν στον αναγνώστη, ακόμα και σε εκείνον που δεν ασχολείται επαγγελματικά με την πρωτογενή παραγωγή, μια σφαιρική εικόνα για την πρωτογενή παραγωγή.
Η συγγραφέας
Η Ισαβέλλα Γιδαράκου υπηρέτησε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο επί 38 έτη και διήλθε όλες τις βαθμίδες της ακαδημαϊκής εξέλιξης έως εκείνη της καθηγήτριας. Δίδαξε μαθήματα στα γνωστικά αντικείμενα της Συγκριτικής Γεωργίας και του Κοινωνικού Φύλου στον Αγροτικό Χώρο (gender relations) και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης μαθήματα Αγροτουρισμού και Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου καθώς και Φύλου και Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ασχολήθηκε ερευνητικά με θέματα αγροτικών συστημάτων, αγροτικής ανάπτυξης, πολυαπασχόλησης (multiple job-holding) στον αγροτικό χώρο, πολυλειτουργικότητας (multifunctionality) της γεωργίας, αγροτικού τουρισμού κ.ά. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σε έγκριτα ξενόγλωσσα και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους εκδόσεων ελληνικών και ξένων εκδοτικών οίκων, σε πρακτικά διεθνών και πανελλήνιων επιστημονικών συνεδρίων και έχει συνεργαστεί στη συγγραφή επιστημονικών βιβλίων σε αντικείμενα σχετικά με την αγροτική ανάπτυξη. Έχει συμμετάσχει με κείμενά της σε συλλογικές εκδόσεις για το μεταναστευτικό ζήτημα, τους συνεταιρισμούς και τη γυναικεία επιχειρηματικότητα.