Βιομηχανία γαλακτοκομίας και διαχείριση τεχνολογίας

Δέκα κριτήρια για την επιλογή προμηθευτή για όλη την γραμμή επεξεργασίας και συσκευασίας στη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων και ποτών.

Άρθρο του Ευάγγελου Ιωαννίδη *

 

 

 

Η αγορά συσκευασμένων και τυποποιημένων προϊόντων τροφίμων αναπτύσσεται ραγδαία και αναμένεται να φτάσει στα 2,5 τρισ. δολάρια παγκοσμίως, παρέχοντας εξαιρετικές ευκαιρίες για ανάπτυξη και κέρδη στους παραγωγούς, μεταποιητές και τυποποιητές προϊόντων τροφίμων. Προκειμένου η βιομηχανία τροφίμων να επωφεληθεί από αυτή τη δυναμική των αγορών χρειάζεται να αναπροσαρμόσει όλη η φιλοσοφία προσέγγισης η όποια περιλαμβάνει τις παρακάτω διαστάσεις:

Προσεκτικός και αναλυτικός σχεδιασμός των συσκευασιών. Ο σχεδιασμός είναι συνάρτηση στοιχείων εμπορίας (brand name , βιομηχανικού σχεδιασμού προϊόντος ( μηχανικές ιδιότητες υλικών –αντοχή- παραμορφώσεις) , τεχνολογικών δεδομένων προϊόντων (π.χ. υλικά συσκευασίας, διάρκεια ζωής), στοιχεία προστιθεμένης άξιας από την συσκευασία (π.χ. άνοιγμα- κλείσιμο, επανάχρηση) .

Εξοπλισμός συσκευασίας υψηλής άξιας. Εξοπλισμός που μπορεί να ανταποκριθεί στις άμεσες και μελλοντικές ανάγκες και απαιτήσεις, και που λόγω των μικρών δυναμικοτήτων, θα πρέπει να αποσβεστεί αρκετές φορές για να παράξει και να ανταποκριθεί στις σχεδιαστικές επιχειρηματικές προσδοκίες.

Η έρευνα για τον προσδιορισμό του κατάλληλου προμηθευτή. Μπορεί να είναι δύσκολη και επίπονη και σίγουρα απαιτεί χρόνο αλλά και συγκεκριμένη στρατηγική ποσοτικοποίησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών που αναζητούνται.

Η προμήθεια μηχανολογικού εξοπλισμού από ένα κατασκευαστή. Μπορεί να δώσει στη βιομηχανία πλεονεκτήματα όταν πρόκειται για γραμμές παραγωγής , επεξεργασίας και συσκευασίας προϊόντων τροφίμων.

Στην αγορά σήμερα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε ολοκληρωμένα συστήματα επεξεργασίας και συσκευασίας. Στο παρελθόν η βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιούσε διάφορους προμηθευτές προκειμένου να σχεδιάσει και να συνθέσει γραμμές παράγωγης τροφίμων, αναζητώντας μια εξειδικευμένη εταιρεία σε κάθε τομέα. Εν τούτοις σήμερα όλο και περισσότεροι υπεύθυνοι εργοστασίων αναζητούν συνεργασία με προμηθευτές ολοκληρωμένων συστημάτων (turn key solutions providers) προκειμένου να προσδιορίσουν συστήματα από την αρχή της παράγωγης μέχρι το τέλος.

Οι κατασκευαστές αυτοί εξειδικεύονται σε πλήρη συστήματα, από συστήματα μεριδοποίησης και κοπής σε σταθερό βάρος, μέχρι αυτόματα συστήματα φόρτωσης, συσκευασίας, κωδικοποίησης, ζύγισης και ιχνηλασιμότητας καθώς και συστήματα πρωτογενούς και δευτερογενούς συσκευασίας, συμπεριλαμβανόμενων και όλων των συστημάτων για την προετοιμασία ή τον εξοπλισμό για την ανίχνευση μέταλλων.

Μερικοί κατασκευαστές προσφέρουν επίσης υπηρεσίες business consultancy & engineering για όλη την τεχνολογία αυτοματοποίησης και βοηθούν να επιτευχθούν με αυτόν τον τρόπο η αύξηση της παραγωγικής αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας.

 

1. Ένα σημείο επαφής και επικοινωνίας

Ένα ολοκληρωμένο σύστημα μπορεί να βοηθήσει σε κάθε φάση των διεργασιών τροφίμων, προκειμένου να τεθούν με ακρίβεια οι αντικειμενικοί στόχοι, στο σχεδιασμό, την εγκατάσταση, την εκπαίδευση σε όλο το βάθος μέχρι την τεχνική υποστήριξη μετά την πώληση και την εγκατάσταση του εξοπλισμού, εξασφαλίζοντας ότι η γραμμή λειτουργεί με τη μεγίστη παραγωγικότητα και αποδοτικότητα.

Η διαδικασία επιλογής του κατάλληλου εξοπλισμού για μια βιομηχανία τροφίμων είναι πρόκληση. Είτε ξεκινά μια καινούργια γραμμή, είτε επεκτείνεται η δυναμικότητα, είτε αναβαθμίζεται μια υπάρχουσα γραμμή παράγωγης , η αγορά είναι γεμάτη με προμηθευτές που ισχυρίζονται ότι έχουν την «καλύτερη και πιο εξειδικευμένη λύση»· ότι είναι εξειδικευμένοι στο συγκεκριμένο πεδίο. Ο προσδιορισμός του κατάλληλου προμηθευτή είναι συγκεκριμένη διαδικασία η όποια απαιτεί χρόνο και ποσοτικοποιημένη έρευνα.

Όμως ακόμα και αν προσδιοριστεί ο προμηθευτής, η βιομηχανία θα εξακολουθήσει να έχει απορίες και παρά πολλές ερωτήσεις σχετικά με την ενσωμάτωση του νέου εξοπλισμού στα υπάρχοντα συστήματα, σχετικά με την εξασφάλιση και επιτυχία του επιδιωκόμενου σκοπού. Αν οι τεχνικοί και οι χείριστες θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στη συντήρηση, τη λειτουργία και το χειρισμό του νέου εξοπλισμού. Αν ο εξοπλισμός είναι από έναν προμηθευτή και ένα «ιστορικό» συνεργάτη, μπορεί να εξοικονομηθεί πολύς χρόνος και πολύ …χαρτούρα.

Ένας προμηθευτής ολοκληρωμένων συστημάτων μπορεί να βοηθήσει σε κάθε βήμα της γραμμής παράγωγης, υπάρχει μια συγκεκριμένη επαφή για όλο τον εξοπλισμό, εξοικονομείται χρόνος για ευρύτερη προσέγγιση της τεχνολογίας, των υπηρεσιών που μπορεί να ωφελούνται από τον συγκεκριμένο εξοπλισμό πχ. ενημέρωση και ανάπτυξη δευτερογενών προϊόντων στην ιδία γραμμή παράγωγης.

Ένας προμηθευτής ολοκληρωμένων συστημάτων μπορεί να βοηθήσει σε κάθε βήμα της γραμμής, θέτοντας συγκεκριμένους στόχους σχετικά με το σχεδιασμό, την εγκατάσταση, την εκπαίδευση σε όλη την διαδρομή από την πρώτη επαφή μέχρι και την τελική φάση λειτουργίας. Η προμήθεια του εξοπλισμού από ένα κατασκευαστή μειώνει το κόστος συντήρησης και του απαιτούμενου στοκ ανταλλακτικών γιατί χρησιμοποιεί τα ιδία εξαρτήματα και γιατί χρησιμοποιεί το ίδιο λογισμικό.

Το τελευταίο επιτρέπει την ανάπτυξη προληπτικής συντήρησης και συντήρησης από απόσταση, καθώς και την ανάπτυξη αυτόματης λειτουργίας και παρακολούθησης όλων των παραμέτρων που προσδιορίζουν την παράγωγη όπως σταματήματα, ανάλυση αιτίων , αποτύπωση συχνοτήτων σφαλμάτων· έτσι αναδεικνύεται η ευθύνη για κάθε πρόβλημα. Συγκεκριμένες στρατηγικές μπορούν να αναπτυχθούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα.

2. Προσέγγιση από την πλευρά του αγοραστή

Αν το θέμα του «ενός προμηθευτή» προσεγγιστεί από την οπτική γωνία του πελάτη, θα πρέπει κάποια ερωτήματα να είναι αρκετά καθαρά : ποιος είναι ο στόχος που πρέπει να επιτευχθεί; Ακόμα και στα απλούστερα ερωτήματα, όπως π.χ. η δυναμικότητα πακέτων ανά ώρα, πολλές φορές δεν υπάρχει απάντηση. Ποιο είναι πχ. το σύστημα κλεισίματος –ανοίγματος ενός πακέτου που επιδιώκω; Τα ερωτήματα αυτά και αλλά πολλά μπορεί να γίνουν πολύ δύσκολα αν τα προϊόντα είναι καινούργια και θα κυκλοφορήσουν για πρώτη φορά.

Ο προμηθευτής ολοκληρωμένων λύσεων, έχει απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα, διαθέτει ευρωπαϊκή και παγκόσμια εμπειρία και μπορεί να κατευθύνει σε συγκεκριμένες τάσεις και χαρακτηριστικά της αγοράς. Διαθέτει σφαιρική αντίληψη για όλο τον κλάδο και μπορεί να βοηθήσει να τεθούν στόχοι , βιομηχανικές πρακτικές με αποτέλεσμα , να προσδιοριστούν νομικοί περιορισμοί κ.ο.κ.

Ο προσδιορισμός ενός κατασκευαστή ολοκληρωμένων λύσεων ο όποιος επιχειρεί σε παγκόσμιο επίπεδο με τοπική εμπορική και τεχνική υποστήριξη είναι κριτήριο αξιολόγησης και επιλογής. Ο κατασκευαστής που δρα σε παγκόσμιο επίπεδο λειτουργεί σαν ενδιάμεση φάση επικοινωνίας με αντίστοιχες μονάδες παράγωγης τροφίμων στο εξωτερικό και μπορεί να βοηθήσει να μπουν παράμετροι και κριτήρια σύγκρισης με άλλες βιομηχανίες του εξωτερικού.

3. Ολοκληρωμένη Προσέγγιση

Πολλές βιομηχανίες όταν επενδύουν σε καινούργιο εξοπλισμό , ακόμα και αν αυτός ο εξοπλισμός είναι ο πλέον σύγχρονος , δεν συνεπάγεται ότι μπορούν να επιτύχουν τους συνολικούς στόχους τους, αν δεν αναβαθμίσουν την συνολική παραγωγική διαδικασία. Η εμπειρία των κατασκευαστών μηχανολογικού εξοπλισμού είναι πολύ σημαντική σε αυτό το σημείο και μπορεί να αριστοποιήσει το αποτέλεσμα.

Ενώ ένας κατασκευαστής μπορεί να δεσμευτεί στα αποτελέσματα που μπορεί να έχει ένα μεμονωμένο μηχάνημα, θα αποφύγει να δεσμευτεί ή θα δεσμευτεί υπό προϋποθέσεις όταν πρόκειται για συνέργεια σειράς μηχανημάτων. Υπάρχει συγκεκριμένη διάκριση ανάμεσα στις έννοιες «δυναμικότητα μηχανήματος» και «δυναμικότητα γραμμής».

4. Πλήρης αυτοματοποίηση γραμμών παραγωγής

Οι γραμμές παράγωγης τείνουν να γίνουν για λόγους παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας πιο αυτοματοποιημένες. Σε αυτό σημαντικό ρόλο έχει η δυνατότητα επικοινωνίας των διαφόρων μηχανημάτων που συνθέτουν την γραμμή παράγωγης. Μια γραμμή παράγωγης μπορεί να αποτελείται από μια σειρά μηχανημάτων αλλά και από ολοκληρωμένα συστήματα μηχανημάτων (modules). H λειτουργία, οι επιδόσεις και τα αποτελέσματα είναι προϊόν συνεργασίας των διαφόρων μηχανημάτων. Η ποιότητα των σημάτων, η απόκριση και η ταχύτητα είναι σημαντικοί παράγοντες λειτουργίας οι οποίοι δεν αποτελούν πρόβλημα όταν προέρχονται από το ίδιο προμηθευτή.

5. Αποτελεσματική αυτοματοποίηση εργοστασίων

Καθώς οι γραμμές παράγωγης γίνονται πιο αυτοματοποιημένες , τα προϊόντα επεξεργάζονται και παράγονται σε ταχύτητες που επηρεάζουν το ένα την παράγωγη του άλλου· ιδιαίτερα όταν υπάρχουν ενδιάμεσα ημιέτοιμα προϊόντα. Για παράδειγμα, η ταχύτητα συσκευασίας επηρεάζεται από την ταχύτητα φόρτωσης και η φόρτωση επηρεάζεται από την ταχύτητα και την ποιότητα κοπής. Αν ο κύκλος παράγωγης σπάσει σε κάποιο σημείο τότε επηρεάζεται όλη η δυναμικότητα της γραμμής.

Η αστοχία ενός μηχανήματος μπορεί να προκαλέσει αστοχία ολόκληρης της γραμμής η οποία με την σειρά της μπορεί να καθυστερήσει άλλες γραμμές παράγωγης του εργοστάσιου· τότε το κόστος μεγιστοποιείται.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό η γραμμή να προμηθεύεται από τον ίδιο κατασκευαστή ο οποίος θα προμηθεύσει ολοκληρωμένη λύση από το λογισμικό και το σχεδιασμό των συστημάτων μέχρι την κατασκευή των πινάκων έλεγχου , την εγκατάσταση, την εκκίνηση και την εξασφάλιση παραγωγικής ετοιμότητας, την εφαρμογή στρατηγικής αποτρεπτικής και προληπτικής συντήρησης του εγκατεστημένου εξοπλισμού.

Η ανάπτυξη ενός λεπτομερούς σχεδίου για τη χειριστική αποδοτικότητα του εξοπλισμού (User Requirement Specification) και η την ανάπτυξη δεικτών παράγωγης (Key Performance Indicators), αποτελούν δύο ντοκουμέντα η σύνθεση των οποίων ανά γραμμή παράγωγης οδηγεί στην ανάπτυξη και προσδιορισμό παραμέτρων λειτουργίας [Functional Design Specification]. Όταν αυτό προσδιοριστεί τότε αποτελεί μέρος της συμφωνίας των συμβαλλόμενων μερών.

6. Ολική Ιχνηλασιμότητα

Τα εργοστάσια τείνουν να γίνουν πιο αυτοματοποιημένα· όλες οι παράμετρες κόστους θα πρέπει να είναι μετρήσιμες. Τέτοιες παράμετρες είναι: ασφάλεια και υγιεινή, παραγωγικότητα, απώλειες στην παραγωγική διαδικασία, υλικά συσκευασίας, προληπτική και αποτρεπτική συντήρηση, στοκ πρώτων και βοηθητικών υλών και ανταλλακτικών ειδικότερα όταν υπάρχουν εξαρτήματα τα οποία κατασκευάζονται κατά παραγγελία και δεν ανήκουν στην κατηγορία OTC [Over The Counter] αλλά στην κατηγορία ΟΕΜ parts [Original Equipment Manufacturer] .

Σε αυτές τις συνθήκες η συμβολή του ενός προμηθευτή για όλη την γραμμή παράγωγης μπορεί να είναι καθοριστική στην επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος. Αν πέραν τούτου λάβουμε υπόψη μας τη συνολική διαχείριση έργου από έναν προμηθευτή τότε επιτυγχάνουμε την πλέον δυνατή αριστοποίηση αφού ο σχεδιασμός του έργου θα είναι ολιστικός και θα λάβει υπόψη του την παρούσα κατάσταση και τις μελλοντικές επιδιώξεις , με συγκεκριμένο σχεδιασμό και ανάλυση ανάμεσα στη σχέση επικοινωνίας ενός προμηθευτή και τρίτων.

Το τελευταίο είναι εξαιρετικά σημαντικό , όταν μια γραμμή παράγωγης αποτελείται από διαφορετικούς προμηθευτές και τα λογισμικά τους θα πρέπει να συνεργαστούν ώστε να επιτευχθεί μια ενιαία λειτουργία, η οποία μάλιστα θα πρέπει να υπόκειται σε προγράμματα προληπτικής συντήρησης, ελαχιστοποίησης του στοκ ανταλλακτικών, ανάλυσης σφαλμάτων και εφαρμογής συμβολαιακών δεσμεύσεων.

7. Αποτελεσματικότητα εργασίας

Η εγκατάσταση εξοπλισμού από έναν προμηθευτή δίδει τη δυνατότητα οι χειριστές και οι τεχνικοί να πάρουν στην δική τους « ιδιοκτησία» όλη τη γραμμή παράγωγης κάτι το όποιο βοήθα στην καλύτερη αποδοτικότητα και στην πιστοποιημένη λειτουργία. Η παρακολούθηση της γραμμής γίνεται …ρουτίνα και μπορούν να τεθούν εξατομικευμένοι παραγωγικοί στόχοι . Επαναλαμβανόμενα ασυνήθη προβλήματα αναδεικνύονται και δύνανται να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά από τους κατασκευαστές.

8. Ανάληψη ευθύνης από έναν προμηθευτή

Όταν ολοκληρώνεται η εγκατάσταση μιας γραμμής , η ευθύνη του ενός προμηθευτή δεν τελειώνει. Η παράδοση- ανάληψη της γραμμής από τον αγοραστή , όταν πρόκειται για έναν προμηθευτή, απαιτεί συνεχή παρακολούθηση μέχρι να αποκατασταθεί η αριστοποίηση και η επίτευξη όλων το προσυμφωνημένων στόχων και επιδιώξεων. Υπάρχουν όροι και συνθήκες οι οποίες προβλέπουν τη συνεχή παρακολούθηση σε συνθήκες έντασης της παραγωγικής διαδικασίας ώστε να επιτευχθούν στόχοι που τέθηκαν.

Τεχνικά προβλήματα από αστοχίες και λανθασμένους χειρισμούς δεν μπορούν να αποκλεισθούν, αλλά πρωτόκολλα που θα ελαχιστοποιούν ή θα αντιμετωπίζουν τα προβλήματα αυτά μπορούν να αναπτυχτούν πριν και να βελτιωθούν περαιτέρω μετά την εγκατάσταση και τη θέση σε παραγωγική ετοιμότητα.

Ο «ένας προμηθευτής» μπορεί να ελαχιστοποιήσει τον απαιτούμενο χρόνο στην προμήθεια ανταλλακτικών και τεχνικής υποστήριξης με διαφόρους τρόπους που δεν είναι εφικτοί με τους διαφορετικούς προμηθευτές.

9. Διασφάλιση επένδυσης

Η ανάθεση-επιλογή ενός προμηθευτή συνήθως συνεπάγεται έναν κατασκευαστή ο όποιος δρα στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας με πολλά εργοστάσια διεθνώς και πολλές εμπορικές και τεχνικές υπηρεσίες υποστήριξης. Οι κατασκευαστές αυτοί είναι ενημερωμένοι για τις παγκόσμιες τάσεις και οι πληροφορίες που παρέχουν είναι εξαιρετικής σημασίας.

Η επικοινωνία μαζί τους μπορεί να επιφέρει σημαντικά οφέλη. Η σωστή συσκευασία, για παράδειγμα,  μπορεί να προστατέψει από επενδύσεις σε λάθος εφαρμογές, ιδιαίτερα στη χώρα μας όπου το διάστημα από την απόφαση μέχρι την υλοποίηση μιας επένδυσης είναι τόσο μεγάλο , που όταν υλοποιείται συνήθως οι λόγοι για την επένδυση έχουν αλλάξει τελείως.

10. Παντοτινή συνεργασία

Η επιλογή συνεργάτη-προμηθευτή για το βασικό παραγωγικό εξοπλισμό είναι σημαντικότατη, ιδιαίτερα , όταν ο συνεργάτης μπορεί να συμβάλει στη βαθειά ανάλυση , σύνθεση , κατασκευή και διερεύνηση των διαδικασιών παράγωγης μιας συγκεκριμένης βιομηχανίας.

Η επαγγελματική-υπεύθυνη συμπεριφορά είναι βασικό κριτήριο επιλογής αφού ο όποιος σχεδιασμός και οι όποιες αποφάσεις αφορούν αποκλειστικά και μόνο τις συγκεκριμένες σχέσεις και το συγκεκριμένο χώρο. Η μακροχρόνια σχέση δοκιμάζεται, αξιολογείται και διευρύνεται με βάση πάντα την εξυπηρέτηση των συγκεκριμένων αναγκών.

Η ανάθεση σε έναν προμηθευτή τέτοιου τύπου, συνήθως ανοίγει μια πλατφόρμα επικοινωνίας με έναν ευρύτερο αριθμό εξειδικευμένων τεχνικών και επιστημόνων, σχεδιαστών μηχανικών, πωλητών και εμπορικών ειδικών. Κάθε ένας από αυτούς φέρει εξειδικευμένη γνώση στον τομέα του και προσφέρει τεχνική γνώση εξατομικευμένη για κάθε βιομηχανία τροφίμων.

Συμπέρασμα

Ενώ στο παρελθόν διαφορές μονάδες επεξεργασίας και παράγωγης τροφίμων χρησιμοποιούσαν μεμονωμένους προμηθευτές από διαφορές διεργασίες , οι τάσεις της αγοράς λόγω των αλλαγών που έχουν γίνει στους τομείς συνεχών γραμμών παράγωγης, αυτοματισμού και έλεγχου παράγωγης σε συνάρτηση με την ελαχιστοποίηση του κόστους παράγωγης και του κόστους «ιδιοκτησίας», οδηγούν προμηθευτές που είναι σε θέση να σχεδιάσουν, κατασκευάσουν, εγκαταστήσουν και υποστηρίξουν ολοκληρωμένα συστήματα παράγωγης.

 *  Ο Ευάγγελος Ιωαννίδης είναι χημικός μηχανικός (ΕΜΠ) και απόφοιτος της Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθήνας. Είναι μηχανικός τροφίμων & γάλακτος κι έχει λάβει MSc και MBA. Είναι διευθυντής της CFS Industrial αντιπροσωπείας των GEA FS, GRUNWALD, ILAPAK, GROBA και SUPERVAC.

Δημοσιεύτηκε στο 3ο τεύχος του Dairy News, Ιούνιος 2016. Φωτογραφίες: GEA.