Το Dairy News στον Τύρναβο

To Dairy News πραγματοποίησε πρόσφατα επίσκεψη στον Τύρναβο προκειμένου να γνωρίσει από κοντά μια ελληνική πόλη με μακρά τυροκομική ιστορία. Συνομίλησε με ενεργούς και παλαίμαχους τυροκόμους, με θεσμικούς παράγοντες και κατέγραψε τα πολλά και σημαντικά προβλήματα αλλά και τις προοπτικές που υπάρχουν για την επιβίωση και την περεταίρω ανάπτυξη της τυροκομίας στην περιοχή.

Ρεπορτάζ & φωτογραφίες: Θανάσης Αντωνίου & Γιάννης Παιδής

 

Η κρίση που ξέσπασε το 2010 άλλαξε την εικόνα της παραγωγής και της μεταποίησης  στη Θεσσαλία. Αν και το παραγόμενο γάλα αυξήθηκε, λόγω των βελτιωμένων εκτρεφόμενων φυλών, εντούτοις η κατανάλωση έπεσε. Συνακόλουθα, τα σημεία πώλησης τυροκομικών προϊόντων μειώθηκαν.

Με το κλείσιμο αλυσίδων όπως η Μαρινόπουλος, η Ατλάντικ, ο Αρβανιτίδης, τα 41 Σούπερ Μάρκετ Λάρισα (ένα μέσα στον Τύρναβο) και τα 25 καταστήματα της αλυσίδας  Παύλου στα Γιάννενα,  που απορροφούσαν όγκους τυροκομικών από τη Θεσσαλία, η αγορά υπέστη σημαντική μείωση.

 

Εξαγωγές: ότι λάμπει…

Μερίδα των παραγωγών στράφηκε στις εξαγωγές και πράγματι, από το 2016 περίπου το 50% της  παραγόμενης φέτας εξάγεται. Στις εξαγωγές ο ανταγωνισμός έχει οξυνθεί αλλά σε βάρος των μικρών και των μεσαίων τυροκομικών επιχειρήσεων που είδαν πέρυσι τις διεθνείς τιμές του προϊόντος να πέφτουν κατά περίπου 17 λεπτά το κιλό.

Ο Απόστολος Ρίζος από τον Τύρναβο, πρώην πρόεδρος της Ένωσης Τυροκόμων Ελλάδος και γκουρού της ελληνικής τυροκομίας, μας είπε ότι σήμερα  η φέτα πωλείται στη Γερμανία περίπου 4,45 ευρώ το κιλό στη λιανική. «Αν αφαιρέσεις τη φορολογία πέφτει στα 4,18 ευρώ. Από αυτά ποιος θα κερδίσει; Αυτός που την πουλάει ή αυτός που την παράγει;» αναρωτιέται με νόημα.

Σύμφωνα με τον Απ. Ρίζο για να παραχθεί ένα κιλό φέτα ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία η οποία έχει ίδια για όλους κόστη. «Η αγορά της πρώτης ύλης αποτελεί περίπου το 80% του κόστους κι είναι ίδιο για όλους. Το χρηματοοικονομικό κόστος  και  η ενέργεια η οποία είναι επίσης ίδια για όλους, όπως και τα εργατικά: έχουμε  το ίδιο μεροκάματο για όλους. Άρα το κόστος μπορεί να διαφέρει μόνο κατά 10-15 λεπτά».

Πως καταφέρνουν όμως κάποιοι να πουλάνε φθηνά; Οι λόγοι είναι, δύο: οι εισαγωγές ξένου γάλακτος εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, μια διαδικασία που μπορεί εύκολα να αποκαλυφθεί με απλούς ελέγχους. Ο δεύτερος λόγος είναι η χρήση τεχνολογιών στην παραγωγή φέτας, που δεν έχει καμία σχέση με τη νομοθεσία, τεχνολογίες που κάνουν το τυρόγαλο …φέτα όπως μας  είπαν στον Τύρναβο.

Συμφωνία CETA: απαράδεκτη σχεδόν για όλους

Πρόσφατα προέκυψε το πρόβλημα με τις διεθνείς εμπορικές  συμφωνίες που υπογράφει η Ελλάδα, ως μέλος της Ε.Ε. με τρίτες χώρες, αφήνοντας απροστάτευτη τη φέτα ΠΟΠ. Ο τυροκόμος Χρήστος Μπουκουβάλας, από τον Τύρναβο, είναι λάβρος για τη CETA: «Η συμφωνία αυτή είναι μεγάλη πληγή για τη φέτα και δεν πρέπει να ψηφιστεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο» υποστηρίζει στη συζήτησή μας στο τυροκομείο του, στην είσοδο του Τυρνάβου.

 

Σύμφωνα με το συνομιλητή μας, το πρόβλημα δεν είναι ότι η Ελλάδα  θα χάσει άμεσα τη συγκεκριμένη αγορά καθώς, λόγω ποσόστωσης, η φέτα που πουλάει εκεί ανέρχεται σε περίπου 400 τόνους το χρόνο. «Πιο πολύ φοβάμαι ότι με την απόφαση αυτή, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου» σχολιάζει ο Χρ. Μπουκουβάλας και εξηγεί: «το αποτέλεσμα θα είναι να μπουν στον πειρασμό και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ζητήσουν ανάλογη μεταχείριση. Π.χ. θα ζητήσουν και οι Ολλανδοί, οι Δανοί, οι Γερμανοί κ.ά., να φτιάχνουν φέτα. Έτσι όμως, θα πάψει να υπάρχει φέτα. Αν πάψει να υπάρχει φέτα, θα πάψει να υπάρχει κτηνοτροφία στην αρχή και τυροκομία τη συνέχεια».

Από την πλευρά του ένας νέος τυροκόμος, ο Χρήστος Παλιός της ομώνυμης εταιρείας από το Αργυροπούλι Τυρνάβου μας μεταφέρει την εικόνα που ο ίδιος βιώνει: «Υπάρχει ένταση στον Τύρναβο και συγκεκριμένοι λόγοι που την προκαλούν. Η πτώση των τιμών της φέτας είναι κάτι πολύ άσχημο. Τα μικρά,  παραδοσιακά τυροκομεία που λειτουργούν κυρίως ως οικογενειακές επιχειρήσεις, δεν μπορούν πλέον να ανταγωνιστούν την πληθώρα προϊόντων που έχουν κατακλύσει την αγορά και πωλούνται σε τιμές χαμηλότερες από το δικό μας κόστος. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, τα μικρά οικογενειακά τυροκομεία θα εξαφανιστούν από προσώπου γης».

Όπως μας εξηγεί ένα κιλό φέτα τους κοστίζει 4-4,40 ευρώ ενώ την ίδια στιγμή  κυκλοφορεί στην αγορά φέτα που πωλείται στην τιμή των 3,5 ή και 3 ευρώ. «Υπάρχουν πολλοί τυροκόμοι που έχουν αδιάθετα τυριά, έχουν μεγάλες οικονομικές υποχρεώσεις να καλύψουν κι επομένως δεν μπορούν να αγοράσουν γάλα» σημειώνει.

Κλείνουμε με τη γνώμη ενός ανθρώπου που δεν ανήκει στον κλάδο αλλά από τη θέση του, ως δημοσιογράφος, παρακολουθεί καθημερινά την αγορά.

Ο Γιάννης Παιδής, από τον Αμπελώνα, ένα μικρό πεδινό χωριό ανάμεσα στη Λάρισα και τον Τύρναβο και διαχειριστής της ειδησεογραφικής ιστοσελίδας www.paidis.com, είναι κατηγορηματικός: «Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στην περιοχή μας: έχουν πέσει πάρα πολύ χαμηλά οι τιμές του γάλακτος, αλλά και τα αμνοερίφια πωλήθηκαν φέτος πολύ φθηνά –κατά την περίοδο του Πάσχα-  παρότι δεν υπήρχαν πολλά στην αγορά» σχολιάζει όταν του ζητάμε να περιγράψει την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή.

---

Τι θέλουν στον Τύρναβο

Σύσκεψη παραγόντων, φορέων και παραγωγών που έλαβε χώρα την άνοιξη στον Τύρναβο κατέληξε σε ψήφισμα με τα εξής:

• Όσα τυροκομεία και γαλακτοβιομηχανίες εισάγουν αιγοπρόβειο γάλα να μην παράγουν ΠΟΠ προϊόντα.
• Ανεξάρτητος ΕΛΟΓΑΚ με συμμετοχή κτηνοτρόφων και τυροκόμων στο Διοικητικό Συμβούλιο και όχι με δημόσιους υπαλλήλους όπως θέλει το ΥπΑΑΤ.
• Αύξηση των προστίμων με ποσοστό επί του τζίρου σε όσους κάνουν παραβάσεις σε ΠΟΠ προϊόντα και σε περίπτωση δεύτερης παράβασης να κλείνει το τυροκομείο ή η γαλακτοβιομηχανία.
• Έγκριση άμεσα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας.
• Να δoθεί de minimis στους κτηνοτρόφους για τη μείωση της τιμής του αιγοπρόβειου γάλακτος.
• Ο ΕΛΟΓΑΚ να κάνει ισοζύγιο σε όλα τα προϊόντα ΠΟΠ και μη, και όχι μόνο στο αιγοπρόβειο γάλα.
• Να τοποθετηθούν GPS και να θεσπιστεί ηλεκτρονικό τιμολόγιο σε όλα τα οχήματα μεταφοράς γάλακτος.
• Να γίνουν από το ΥπΑΑΤ προσλήψεις για τον ΕΛΟΓΑΚ.
• Να εξετασθεί μετά από συνεννόηση με νομικό σύμβουλο το ενδεχόμενο προσφυγής στον εισαγγελέα για την αδικαιολόγητη πτώση των τιμών.