Έχοντας υποστεί σοκ από την πανδημία, η ελληνική βιομηχανία γαλακτοκομικών και τυροκομικών, ξαναβρίσκει το βηματισμό της και μετά από ένα ‘διάλειμμα’ όπου την ‘αποκλειστικότητα’ είχε η εγχώρια αγορά, το βλέμμα στρέφεται και πάλι στις εξαγωγές. Υπάρχει όμως φως;
Παρά την στασιμότητα στο χώρο του εμπορίου και τα προβλήματα που δημιούργησε στις μεταφορές η πανδημία, οι εξαγωγές τροφίμων συνεχίζουν να αποτελούν σημαντική παράμετρο του εθνικού εξαγωγικού προφίλ μας. Από τα μέσα Μαρτίου οι εξαγωγές γαλακτοκομικών και τυροκομικών προϊόντων υποχώρησαν καθώς οι χώρες στόχοι έκλειναν τα σύνορά τους ή επέβαλαν αξεπέραστες δυσκολίες και το ενδιαφέρον εστιάστηκε στην εγχώρια αγορά.
Μικροί παραγωγοί που είχαν ήδη προλάβει να κάνουν εξαγωγές ή είχαν προμηθεύσει τους χονδρέμπορους τους με ποσότητες προϊόντων, πέρασαν την περίοδο αυτή αβρόχοις ποσίν και περιμένουν πλέον την επιστροφή στην κανονικότητα για να ξεκινήσουν και παραδόσεις.
Δύσκολη εξίσωση
Οι εξαγωγές ακόμα και προς τις αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν πάντα μια δύσκολη ‘εξίσωση’ για τους Έλληνες εξαγωγείς, σήμερα όμως, μετά την αναστάτωση της πανδημίας, αναμένεται να γίνει κατά τι δυσκολότερη και θα χρειάζεται ‘δυνατούς λύτες’. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κομισιόν, η αφερεγγυότητα στις συναλλαγές μεταξύ των χωρών της ΕΕ αναμένεται να παρουσιάσει αύξηση της τάξης του 20% το επόμενο διάστημα.
Ένα από τα σημαντικότερα, αν όχι το κορυφαίο πρόβλημα, που αντιμετωπίζει ο εξαγωγικός κόσμος της Ελλάδας είναι η έλλειψη πηγών χρηματοδότησης. Ασφαλώς το πρόβλημα επιτείνεται καθώς και το θεσμός της ασφάλισης στην Ελλάδα υπολείπεται σε σχέση με την Ευρώπη. Πολιτικές όπως αυτή που ακολουθεί ο Οργανισμός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων, ο οποίος μέσω του ‘Προγράμματος ‘Εξωστρέφεια’, ενισχύει τη ρευστότητα των εξαγωγέων, εξασφαλίζοντας άμεση χρηματοδότηση και προεξοφλώντας μέχρι και το 95% της αξίας των ασφαλισμένων τιμολογίων, με ιδιαίτερα ανταγωνιστικό επιτόκιο, θεωρούνται ως ‘καταφύγιο’ για τους εξαγωγείς και κίνητρο για να επιχειρήσουν την επίλυση της δύσκολης εξίσωσης.
Γραφειοκρατία
Σήμερα στην Ελλάδα απαιτούνται περισσότερα από 200 πιστοποιητικά για τις εξαγωγές προϊόντων κτηνιατρικού ενδιαφέροντος γεγονός που επιβάλει την ψηφιοποίηση και απλούστευση των διαδικασιών για να τονωθούν οι εξαγωγές. Το ΥπΑΑΤ και το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αποφάσισαν να προωθήσουν την ψηφιοποίηση των διαδικασιών που ακολουθούνται στις εξαγωγές τροφίμων με στόχο ο ενδιαφερόμενος μελλοντικός εξαγωγέας να μπορεί μ’ ένα κλικ να «κατεβάζει» τα πιστοποιητικά στον υπολογιστή ή το κινητό του ενώ ταυτόχρονα να μπορεί να έχει εύκολη και συνεχή πρόσβαση σε πληροφορίες για τα ισχύοντα σε κάθε αγορά – στόχο για τα προϊόντα του.
Οι μεγάλοι της Ελλάδας
Οι μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες της χώρας έχουν ρίξει το βάρος τους στις εξαγωγές καθώς όλη την προηγούμενη δεκαετία, η εσωτερική κατανάλωση είχε υποχωρήσει. Η Κρι Κρι από τις Σέρρες είναι μια από αυτές. Το 2019 οι εξαγωγές της παρουσίασαν αύξηση 36,27% και διαμορφώθηκαν στο 41,24% των συνολικών πωλήσεων. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της εταιρείας, «Το αποτέλεσμα αυτό προέρχεται, κυρίως, από την αξιοποίηση της συνεχιζόμενης δυναμικής του ελληνικού γιαουρτιού, στις αγορές της Δυτικής Ευρώπης». Από την πλευρά της η Ήπειρος θεωρεί ότι οι εξαγωγές αποτελούν και φέτος τον σημαντικότερο μοχλό ανάπτυξης της Ήπειρος, «με ετήσιο στόχο αύξησης 20%, ο οποίος κατά το πρώτο πεντάμηνο του έτους έχει επιτευχθεί πλήρως».
Τι ‘βλέπουν’ οι μικροί
Ο Κοσμάς Κυπίρτογλου από τη Φάρμα Λευκάρων δεν έχει αποκτήσει ακόμα τον όγκο παραγωγής που θα του επιτρέψει να ελπίζει σε σημαντικές εξαγωγές δεν αφήνει όμως χαμένη καμία ευκαιρία. Όπως μας είπε «Κάνουμε κάποιες εξαγωγές όχι όμως κάτι συστηματικό. Πέρυσι στείλαμε προϊόντα μας στην Ελβετία, έχουμε στείλει κάποιες φορές προϊόντα μας στη Γερμανία, αλλά όλα γίνονται μέσω φίλων και γνωστών, ενώ είναι πράγματι στο πλάνο μας να αναπτύξουμε το πελατολόγιο του εξωτερικού».
Ο Κώστας Στειακάκης, από το Τυροκομείο Στειακάκη, έχει εξαγωγική παρουσία – μέσω της εταιρείας Ορίζοντες- σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες: Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία κ.ά. Τα εκλεκτά τυροκομικά προϊόντα του ‘ταξιδεύουν’ ακόμα κι εν μέσω πανδημίας προς τους ευρωπαϊκούς προορισμούς τους, μάλιστα στις αρχές Μαΐου, μια μεγάλη παραγγελία έφυγε με προορισμό τη Γαλλία.
Ο Παναγιώτης Καρακάνας έχει δείξει επιμονή και οργάνωση στο ζήτημα των εξαγωγών κι αυτό του έχει βγει σε καλό. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο συνεργάτης της εταιρείας στην Αγγλία διέκοψε τις εισαγωγές ενώ προβλήματα υπήρξαν στο Βέλγιο, όπου όμως «Ο συνεργάτης μας είχε έγκαιρα προμηθευτεί προϊόντα μας και αυτή τη στιγμή δουλεύει με το απόθεμά του» μας είπε ο Θεσσαλός παραγωγός.
Έρευνα του ΣΕΒΕ για τις εξαγωγές
Τη χειρότερη επίδοσή του κατέγραψε ο Δείκτης Εξαγωγικών Προσδοκιών που καταρτίζει συστηματικά από το 2016 ο ΣΕΒΕ-Σύνδεσμος Εξαγωγέων σε συνεργασία με την εταιρεία DHL. Ο δείκτης κατέγραψε τις εκτιμήσεις των Ελλήνων εξαγωγέων αναφορικά με τις εγχώριες και διεθνείς οικονομικές συνθήκες, καθώς και τις εγχώριες και διεθνείς πωλήσεις τους για το πρώτο εξάμηνο 2020. Πιο συγκεκριμένα, ο Δείκτης TCI SEVE-DHL για το πρώτο εξάμηνο του 2020 ανήλθε σε 86,8 μονάδες (όπου TCI>100 = αισιοδοξία και TCI<100 = απαισιοδοξία) έναντι 141,5 μονάδων του δεύτερου εξαμήνου 2019, με τη μείωση να διαμορφώνεται σε 54,7 μονάδες.
- Η σημαντική μείωση του δείκτη στο α’ εξάμηνο 2020 οφείλεται στην επιδείνωση των προσδοκιών σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες που εξετάζονται στο πλαίσιο της έρευνας. Οι εξαγωγές και οι εγχώριες πωλήσεις αποτέλεσαν τις δύο ενότητες, στις οποίες οι Έλληνες εξαγωγείς διατήρησαν μία αισιόδοξη στάση καθώς το 80% και το 75% των απαντήσεων αντίστοιχα, αφορούσαν αύξηση ή σταθερότητα. Αντίθετα, στις διεθνείς και εγχώριες οικονομικές συνθήκες καταγράφηκε έντονη απαισιοδοξία με το 67% και το 62% αντίστοιχα να δηλώνει πως αναμένει επιδείνωση.
- Όσον αφορά στην ερώτηση επικαιρότητας, δηλαδή αν η εξάπλωση της νόσου COVID-19 θα επηρεάσει τις εξαγωγές, τις εγχώριες πωλήσεις, την παραγωγή και τη μεταφορά-διακίνηση των προϊόντων στο εξωτερικό για το επόμενο εξάμηνο, οι περισσότερες απαντήσεις συγκεντρώθηκαν στις επιλογές «ελάχιστα», «μέτρια» και «πολύ» με το συνολικό ποσοστό αυτών των απαντήσεων να κυμαίνεται από 72% έως 82%.
Η υλοποίηση της έρευνας έγινε από το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών & Σπουδών (ΙΕΕΣ) του ΣΕΒΕ, με Επιστημονικό Σύμβουλο τον Καθηγητή Ιωάννη Χατζηδημητρίου, Διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στις Διεθνείς Επιχειρηματικές Δραστηριότητες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Τη χειρότερη επίδοσή του κατέγραψε ο Δείκτης Εξαγωγικών Προσδοκιών που καταρτίζει συστηματικά από το 2016 ο ΣΕΒΕ-Σύνδεσμος Εξαγωγέων σε συνεργασία με την εταιρεία DHL. Ο δείκτης κατέγραψε τις εκτιμήσεις των Ελλήνων εξαγωγέων αναφορικά με τις εγχώριες και διεθνείς οικονομικές συνθήκες, καθώς και τις εγχώριες και διεθνείς πωλήσεις τους για το πρώτο εξάμηνο 2020. Πιο συγκεκριμένα, ο Δείκτης TCI SEVE-DHL για το πρώτο εξάμηνο του 2020 ανήλθε σε 86,8 μονάδες (όπου TCI>100 = αισιοδοξία και TCI<100 = απαισιοδοξία) έναντι 141,5 μονάδων του δεύτερου εξαμήνου 2019, με τη μείωση να διαμορφώνεται σε 54,7 μονάδες.