Tetra Pak: Τέσσερα σενάρια για το γάλα

Οι περιβαλλοντικές πιέσεις, ο τεχνολογικός μετασχηματισμός, τα καινοτόμα προϊόντα και ο έλεγχος του κόστους παραγωγής τους  αναμένεται πως θα είναι οι κύριοι παράγοντες που θα καθορίσουν για την επόμενη δεκαετία το μέλλον της γαλακτοβιομηχανίας, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Lund (Σουηδία).

 

Η έρευνα διεξήχθη από την πολυεθνική εταιρεία Tetra Pak σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Lund (Σουηδία), παρουσιάζει τέσσερα πιθανά σενάρια για τη μορφή που θα λάβει  η γαλακτοκομική βιομηχανία μέχρι το 2030.

Σύμφωνα με τον Frederik Wellendorph, αντιπρόεδρο της Tetra Pak, «Ο τομέας τροφίμων και ποτών θα υποστεί τεράστια μεταμόρφωση την επόμενη δεκαετία, με τη γαλακτοκομική βιομηχανία να βιώνει αυτή τη μεταμόρφωση πιο έντονα από άλλες. Είναι σαφές ότι πολλές προκλήσεις βρίσκονται μπροστά μας, αλλά υπάρχουν και πολλές ευκαιρίες για τη βιομηχανία. Το κλειδί για την επιτυχία στο νέο τοπίο θα είναι η υιοθέτηση της ευελιξίας και η εκ των προτέρων ανταπόκριση στο κύμα των δομικών αλλαγών που αναμένονται».

Η έρευνα του Παν/μιου Lund

Η έρευνα του Πανεπιστημίου Lund διήρκεσε ενάμιση χρόνο και πραγματοποιήθηκε από τη Σχολή Οικονομικών και Μάνατζμεντ την περίοδο 2018- 2019, ενώ τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν το φθινόπωρο του 2020. Η έρευνα είχε ως στόχο να φέρει στο φως νέες γνώσεις για το μεταβαλλόμενο τοπίο της γαλακτοκομικής βιομηχανίας και το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της περιελάμβανε αρχικά έξι μεγάλες παγκόσμιες χώρες: Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, Νιγηρία και Βραζιλία.  Σε μεταγενέστερο στάδιο, η έρευνα επικεντρώθηκε στις τέσσερις πρώτες από αυτές τις χώρες για να διακριβωθεί ποια θα είναι η ‘αλυσίδα αξίας’ των γαλακτοκομικών προϊόντων κατά το 2030.

 

Το αποτέλεσμα ήταν να διατυπωθούν από τους συντάκτες της έρευνας  τέσσερα σενάρια, το καθένα από τα οποία καταδεικνύει διαφορετική αλληλεπίδραση των κοινωνικο-περιβαλλοντικών δυνάμεων και του τεχνολογικού μετασχηματισμού πάνω στη γαλακτοκομική βιομηχανία, με πολύ διαφορετικά αποτελέσματα σε κάθε περίπτωση. Ας δούμε ποια είναι τα σενάρια στα οποία κατέληξε η έρευνα των Tetra Pak- Lund University.

1. Εξέλιξη γαλακτοκομικών προϊόντων

Κατά το σενάριο αυτό, δεν υπάρχουν σημαντικές εκπλήξεις στην πορεία της γαλακτοβιομηχανίας προς το 2030, καθώς οι τρέχουσες τάσεις συνεχίζονται με απλό, αυξανόμενο ρυθμό. Κατά το σενάριο αυτό η βιομηχανία χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω.

• Περιορισμένες περιβαλλοντικές βελτιώσεις πραγματοποιούνται στη βιομηχανία.
• Χαμηλή ένταση στον τεχνολογικό μετασχηματισμό της παραγωγής.
• Συνεχής ενοποίηση της μεταποίησης με τη βιομηχανοποιημένη γεωργία.
• Συνεχής αλλά μέτρια ανάπτυξη των φυτικών ‘γαλακτοκομικών’ προϊόντων.
• Η εργαστηριακή παραγωγή πρωτεϊνών συνεχίζει να αφορά περιορισμένες κατηγορίες καταναλωτών.
• Αυξημένη κινητικότητα στον κλάδο του γάλακτος για την κάλυψη της ζήτησης στις χώρες με έλλειμμα γαλακτοκομικών προϊόντων.

2. ‘Πράσινα’ γαλακτοκομικά προϊόντα

Κατά το σενάριο αυτό, η γαλακτοκομική βιομηχανία πιεσμένη από ολοένα και πιο ισχυρούς κοινωνικο-περιβαλλονικούς περιορισμούς,  κατευθύνεται στο να επενδύσει σημαντικά για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα. Κατά το σενάριο αυτό η βιομηχανία χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω.

• Χαμηλή ένταση στον τεχνολογικό μετασχηματισμό της παραγωγής.
• Μόνο λίγα μεγάλα εργοστάσια εξακολουθούν να υφίστανται μετά από τις σημαντικές αλλαγές στους κανονισμούς επιδοτήσεων, τη φορολογία των τροφίμων και τις αυστηρότερες πολιτικές καλής διαβίωσης του ζωικού κεφαλαίου που επιβάλλονται στην αγορά.
• Η αύξηση του κόστους παραγωγής οδηγεί σε υψηλότερες τιμές των αγελαδινών γαλακτοκομικών προϊόντων, ιδίως στο βούτυρο και το τυρί.
• Ισχυρή ανάπτυξη των φυτικών ‘γαλακτοκομικών’ προϊόντων
• Η κατανάλωση γαλακτοκομικών πρωτεϊνών συνεχίζει να αφορά μικρές κατηγορίες καταναλωτών αλλά αντιμετωπίζει την επιφύλαξη των καταναλωτών λόγω των ζητημάτων που προκύπτουν με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.

3. Νέοι μείγμα προϊόντων

Κατά το σενάριο αυτό, η γαλακτοκομική βιομηχανία κυριαρχείται από καινοτόμες τεχνολογίες και προηγμένες διαδικασίες. Νέοι συνδυασμοί πρωτεϊνών από διαφορετικές πηγές προσφέρονται στο καταναλωτικό κοινό. Κατά το σενάριο αυτό η βιομηχανία χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω.

• Λίγο μόνο κι αδύναμες περιβαλλοντικές βελτιώσεις πραγματοποιούνται στη βιομηχανία.
• Οι γαλακτοκομικές εταιρείες φθάνουν στο απόγειο της διείσδυσής τους στην αγορά.
• Το γάλα είναι ο ‘τελευταίος προμαχώνας’ για τα συμβατικά γαλακτοκομικά προϊόντα.
• Τα χειροποίητα/ εκλεκτά γαλακτοκομικά προϊόντα και τα τυριά συνεχίζουν να ευδοκιμούν.
• Μέτρια ανάπτυξη των φυτικών ‘γαλακτοκομικών’ προϊόντων παρά τη βελτίωση του διατροφικού προφίλ και της υφής τους.
• Νέα προϊόντα ‘ανάμειξης’ συνδυάζουν ‘τρεις κόσμους’ πρωτεϊνών: τις ζωικές, τις φυτικές και τις εργαστηριακές πρωτεΐνες για να δημιουργήσουν μια νέα, ακμάζουσα, απόλυτα εξατομικευμένη κατηγορία προϊόντων διατροφής.

4. Νέα Τρόφιμα

Το σενάριο αυτό, συνδυάζει τόσο τους  ισχυρούς κοινωνικο-περιβαλλονικούς περιορισμούς του σεναρίου Νο2  όσο και την υψηλή τεχνολογική μετάβαση του σεναρίου Νο3. Η γαλακτοκομική βιομηχανία παράγει προϊόντα περιβαλλοντικά σχεδιασμένα και ‘ευφυή’. Κατά το σενάριο αυτό η βιομηχανία χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω.

• Πολύ λίγες μεγάλες βιομηχανίες παραμένουν, λόγω της τεχνολογικής και κανονιστικής πίεσης.
• Τα χειροποίητα/ εκλεκτά γαλακτοκομικά προϊόντα και τα τυριά συνεχίζουν να ευδοκιμούν.
• Η παραγωγή γαλακτοκομικών πρωτεϊνών είναι οικονομικά αποδοτική και φθάνει στη μαζική κατανάλωση.
• Η κατανάλωση νέων τύπων γάλακτος αυξάνει (και λόγω χαμηλότερου κόστους παραγωγής), σε βάρος άλλων ζωικών προϊόντων που υπερφορολογούνται.
• Ισχυρή ανάπτυξη των φυτικών γαλακτοκομικών προϊόντων (και λόγω πολιτικών …σκοπιμοτήτων) με στόχο τη διατροφική βιωσιμότητα, τη βελτίωση της γεύσης και της υφής τους.

 

Συμπεράσματα

Αυτά τα τέσσερα σενάρια είναι όλα αληθοφανή. Κάθε ένα είναι πολύ διαφορετικό από τα άλλα, αλλά όλα τους έχουν ορισμένα κοινά σημεία.

• Οι μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες γίνονται όλο και πιο ευέλικτες.
• Διορατικοί όμιλοι με δραστηριότητες σε διάφορους κλάδους τροφίμων θα πραγματοποιούν έξυπνες επενδυτικές κινήσεις και θα υιοθετούν καινοτόμες τεχνολογικές προσεγγίσεις.
• Οι επιχειρηματίες του κλάδου των τροφίμων θα έχουν ευκαιρίες να υλοποιήσουν καινοτομίες.  Το επιχειρηματικό περιβάλλον μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα ή από ήπειρο σε ήπειρο, ωστόσο δύο κρίσιμες διαστάσεις που επηρεάζουν την ανάπτυξη της γαλακτοκομικής βιομηχανίας θα είναι τα επόμενα χρόνια: α) ο τεχνολογικός μετασχηματισμός της βιομηχανίας  και β) οι κοινωνικο-περιβαλλοντικές πιέσεις.
• Ο διάλογος και η συνεργασία – και η εφαρμογή στο σχεδιασμό διαδικασιών και προϊόντων προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι εξελίξεις κατά τα επόμενα δέκα χρόνια – θα είναι το κλειδί της επιτυχίας.