Nutriscore: Αναμένεται ‘ευρωεμφύλιος’ …διατυπώσεων

Στο πλαίσιο της αναμενόμενης νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής για μια εναρμονισμένη υποχρεωτική διατροφική επισήμανση των τροφίμων στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας (Front of Pack Nutrition Labelling- FOPNL), με ορίζοντα το τέλος του 2022, πέντε κράτη μέλη (Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία, Ρουμανία) συντονίζουν τις θέσεις τους ενόψει της τελικής διαβούλευσης.

Βασικός στόχος των πέντε κρατών μελών είναι να υιοθετηθούν τέτοια κριτήρια  αξιολόγησης των διατροφικών χαρακτηριστικών του τροφίμου, ώστε το εναρμονισμένο σχήμα που θα επιλεγεί να παρέχει ορθή πληροφορία στον καταναλωτή, για το διατροφικό περιεχόμενο του τροφίμου, παρέχοντας τη δυνατότητα να κάνει ενημερωμένες, υγιεινές και βιώσιμες επιλογές τροφίμων. Για την Ελλάδα, είναι σημαντικό το ενιαίο σχήμα να μην επιφέρει αδικαιολόγητη διάκριση των τροφίμων, με ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις στη διατροφική κατάταξη ορισμένων εμβληματικών ελληνικών προϊόντων (π.χ. ελαιόλαδο, ελιές, φέτα, στραγγιστό γιαούρτι, μέλι, κλπ).

Εμείς οι πέντε…

Στο πλαίσιο αυτής της άτυπης συνεργασίας κρατών έχει εργαστεί μια ομάδα για την εκπόνηση κοινών θέσεων προκειμένου να υποστηριχθούν οι κατωτέρω θεμελιώδεις αρχές:

1. Η αναγκαιότητα για διατροφική εκπαίδευση, ώστε οι πολίτες να μπορούν να κάνουν συνειδητές επιλογές, προσαρμοσμένες στις προσωπικές τους ανάγκες και συνθήκες.
2. Κάθε τρόφιμο θα πρέπει να εξετάζεται ως μέρος του ευρύτερου πλαισίου των καθημερινών απαιτήσεων μιας υγιεινής διατροφής. Οι μορφές FOPNL που βασίζονται σε τυποποιημένες ποσότητες, ανεξάρτητα από τις μέσες μερίδες που καταναλώνονται συνήθως, μπορούν να μεταφέρουν στρεβλά μηνύματα. Το εναρμονισμένο σχήμα της ΕΕ θα πρέπει να ενθαρρύνει τη σωστή ισορροπία όλων των ομάδων τροφίμων και να μην επιφέρει τεχνητό διαχωρισμό μεταξύ “υγιεινών” και “ανθυγιεινών” τροφίμων.

iii. Το ενιαίο σχήμα της ΕΕ πρέπει να σέβεται τη διατροφική κουλτούρα και τις τυπικές δίαιτες κάθε κράτους μέλους και να μην εισάγει διακρίσεις εις βάρος των παραδοσιακών τροφίμων. Πρέπει να αποφευχθεί το παράδοξο να δαιμονοποιούνται παραδοσιακά προϊόντα, τα οποία διαδραματίζουν θετικό ρόλο στη διατροφή, εφόσον καταναλώνονται στην κατάλληλη ποσότητα.

1. Η προσέγγιση που βασίζεται στην αξιολόγηση της συνολικής διατροφικής αξίας ενός τροφίμου με χρήση διαβαθμισμένων δεικτών, όπως ήδη υπάρχει στην αγορά ορισμένων κρατών μελών, αντιβαίνει τις προαναφερθείσες αρχές αποτελώντας μεγάλο θέμα ανησυχίας, καθώς δημιουργεί στρεβλές εντυπώσεις στον καταναλωτή.

Συμπερασματικά, το εναρμονισμένο σχήμα που θα επιλεγεί πρέπει να βασίζεται σε ολοκληρωμένα επιστημονικά κριτήρια και να είναι τεκμηριωμένο, αντικειμενικό, αμερόληπτο και συνεπές με τις εθνικές διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είναι ουδέτερο και να περιορίζεται στη μεταφορά της πληροφορίας που αποτυπώνεται στον πίνακα διατροφικής δήλωσης κάθε τροφίμου.

Αλέξανδρος Γιαννούσιος, χημικός, διευθύνων σύμβουλος VELTIA

«Το Nutriscore είναι μια πρωτοβουλία που γεννήθηκε στο πλαίσιο της καλύτερης διατροφής και της πληρέστερης πληροφόρησης των καταναλωτών σε σχέση με τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων. Υπάρχουν περιπτώσεις τροφίμων όπου το Νutriscore ενδέχεται να δώσει λανθασμένη αξιολόγηση. Γι’ αυτό και συναντά σθεναρή αντίσταση από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Για παράδειγμα, δεν λαμβάνονται υπόψη τυχόν επεξεργασίες ή αν το προϊόν είναι φυσικό, τα πρόσθετα και οι βιταμίνες, η μερίδα κατανάλωσης  κ.ά.,  οπότε ενδέχεται να οδηγήσει σε μη αντικειμενικές συγκρίσεις.

Όπως είναι στημένο το σύστημα, ένας χυμός πορτοκαλιού θα έχει περισσότερα σάκχαρα από ένα αναψυκτικό με γλυκαντικά, άρα βάσει Nutriscore η εντύπωση που θα δίνεται είναι ότι το αναψυκτικό δεν είναι πολύ χειρότερο από τον χυμό ή μπορεί να είναι και καλύτερο σε κάποιες συνταγές (αφού δεν λαμβάνονται υπόψη οι βιταμίνες και οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του χυμού ή ότι ο χυμός είναι φυσικό προϊόν). Παράδειγμα  αυτού είναι το παράδοξο του ελαιόλαδου, το οποίο λόγω των υψηλών θερμίδων έχει κακή βαθμολογία, γεγονός το οποίο αντικειμενικά είναι λάθος.

Άλλο παράδειγμα είναι το αλάτι. Γνωρίζουμε όλοι ότι σε υψηλές ποσότητες δεν κάνει καλό, είναι όμως και απαραίτητο. Άρα δεν είναι σωστό απλώς να πάρει μια αρνητική βαθμολογία. Στον καταναλωτή προτείνεται ιατρικά να μην φάει αλάτι προσθέτοντάς το επιπλέον στο φαγητό. Εάν δεν το πάρει και από το τρόφιμο, με τι θα το αντικαταστήσει;

Αν και το Nutriscore βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση, εντούτοις χρειάζεται περαιτέρω διαβούλευση τόσο με υπεύθυνους φορείς όσο και με τους καταναλωτές, προκειμένου να βρεθεί ένα όσο το δυνατόν αντικειμενικότερο σύστημα, το οποίο θα οδηγήσει στην αναβάθμιση των διατροφικών συνηθειών».