Κίνητρα διεθνοποίησης του ελληνικού γιαουρτιού

Άρθρο του Ζαχαρία Παπανικολάου

Στο σημερινό επιχειρησιακό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από αυξημένη διεθνοποίηση των αγορών και αλληλεξάρτηση των οικονομιών, οι στρατηγικές διεθνοποίησης των επιχειρήσεων διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην ανάπτυξη, την κερδοφορία και την επιβίωσή τους.
Κείμενο: Ζαχαρίας Παπανικολάου *

 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σχεδόν όλες οι οικονομικές δραστηριότητες έχουν αποκτήσει διεθνοποιημένο χαρακτήρα. Οι πλειοψηφία των οικονομικά ενεργών χωρών έχει αναγνωρίσει την αυξανόμενη σημασία και το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει το διεθνές εμπόριο για τη βιωσιμότητα και ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

Η ελληνική αγορά

Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, ο έντονος ανταγωνισμός, οι περιορισμένες οικονομικές ικανότητες και το μικρό μέγεθος της αγοράς οδηγούν πλήθος επιχειρήσεων σε εξαγωγικές δραστηριότητες θεωρώντας ότι είναι η λύση της επιβίωσης και της ανάπτυξής τους. Σημαντικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας είναι οι επιχειρήσεις παραγωγής γιαουρτιού, καθιερώνοντας διεθνώς την ονομασία «Greek Yogurt». Όσο αφορά τις εξαγωγικές δραστηριότητες του ελληνικού γιαουρτιού μέχρι το 2009 ήταν σταθερές και σχεδόν μηδενικές, ενώ από το 2010 ανέκαμψαν με όλο και περισσότερες επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται στις εξαγωγές.

Στοιχεία έρευνας

Η έρευνα αναφέρεται σε ένα δείγμα 104 ελληνικών επιχειρήσεων παραγωγής γιαουρτιού εξαγωγέων και μη, που προέκυψε από το σύνολο των 137 επιχειρήσεων της επικράτειας. Στη πλειοψηφία τους είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους, εδραιωμένες στην ελληνική αγορά με διάρκεια λειτουργίας από δύο έως 93 χρόνια, με περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις (59,6%), να λειτουργούν περισσότερα από 20 έτη. Οι 21 επιχειρήσεις ασχολούνται με τις εξαγωγές γιαουρτιού εκ των οποίων το  42,9% έχουν μεγάλη εξαγωγική εμπειρία (πάνω από 10 έτη). Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το ποσοστό των εξαγωγικών πωλήσεων γιαουρτιού προς τις συνολικές πωλήσεις (ένταση εξαγωγών): οι περισσότερες εξαγωγικές επιχειρήσεις παραγωγής γιαουρτιού (12 επιχειρήσεις- 57,2%) εμφανίζουν ποσοστό πωλήσεων που προέρχεται από τις εξαγωγές από 10 – 20%.

Ανάλυση δεδομένων

Εφαρμόστηκε αρχικά η διερευνητική παραγοντική ανάλυση με τη μέθοδο εξαγωγής των παραγόντων σε κύριες συνιστώσες και μέθοδο περιστροφής των αξόνων τη Varimax Rotation. Στη συνέχεια εφαρμόστηκε η επιβεβαιωτική παραγοντική ανάλυση  μέσω του στατιστικού προγράμματος SPSS  Amos 24.0. Η εφαρμογή των συγκεκριμένων μεθόδων έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα σχετικά με την εγκυρότητα των παραγόντων. Η αλληλεπίδραση των παραγόντων και το αποτέλεσμα που έχουν στο ανταγωνιστικό εξαγωγικό πλεονέκτημα και στα κίνητρα διεθνοποίησης εκτιμήθηκαν με την εφαρμογή της μεθόδου ανάλυσης διαδρομών.

Σχεδιάγραμμα : Υπόδειγμα ανάλυσης διαδρομών – στατιστικώς σημαντικές διαδρομές των κινήτρων διεθνοποίησης

 

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα της διατριβής και το υπόδειγμα διαδρομών του εξαγωγικού πλεονεκτήματος καταδεικνύουν ότι οι πόροι και ικανότητες τις επιχείρησης είναι σημαντικοί παράγοντες που οδηγούν σε εξαγωγικό πλεονέκτημα σε αντίθεση με τα χαρακτηριστικά της επιχείρησης στα οποία δεν εντοπίστηκε κάποια σημαντική επιρροή.

Αναφορικά με τους πόρους της επιχείρησης, η αυξημένη διαθεσιμότητα οικονομικών κεφαλαίων (ρευστότητα) και οι οργανωτικοί πόροι (εκπαίδευση, εξειδικευμένη γνώση, εταιρική οργάνωση) που αντιλαμβάνονται οι επιχειρήσεις επηρεάζουν θετικά τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Επιπρόσθετα, η εμπειρία (γνώση εξαγωγικής αγοράς, ικανότητες επιχειρηματία) των στελεχών καθώς και οι ικανότητες παραγωγής του προϊόντος (τεχνογνωσία, παραδοσιακή συνταγή προϊόντος) επηρεάζουν εξίσου θετικά στη δημιουργία εξαγωγικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.

Τα αποτελέσματα του υποδείγματος διαδρομών που αφορούσε τα κίνητρα διεθνοποίησης των ελληνικών επιχειρήσεων παραγωγής γιαουρτιού καταδεικνύουν το εξωτερικό περιβάλλον, τα εμπόδια εξαγωγών, το ανταγωνιστικό εξαγωγικό πλεονέκτημα και τους πόρους της επιχείρησης ως τους σημαντικότερους παράγοντες που κινητοποιούν τις ελληνικές επιχειρήσεις σε εξαγωγική δράση.

 

 

Οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του ελληνικού γιαουρτιού να έχει άμεση σχέση με την τιμή και τις υπηρεσίες που συνοδεύονται με το προϊόν. Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί ότι η εμπειρία των στελεχών ως παράγοντας των ικανοτήτων των επιχειρήσεων συμβάλει σημαντικά στη κινητοποίηση των επιχειρήσεων στη διαδικασία διεθνοποίησης τόσο άμεσα όσο και έμμεσα μέσω των φυσικών πόρων. Επίσης θα πρέπει να τονίσουμε τις αμφίδρομες θετικές αλληλεπιδράσεις της εταιρικής φήμης, της διαθεσιμότητας των οικονομικών κεφαλαίων (ρευστότητα), των φυσικών πόρων (αρτιότητα εξοπλισμού, ιδιόκτητοι αποθηκευτικοί χώροι) και των οργανωτικών πόρων (εκπαίδευση, εταιρική οργάνωση).

Οι πόροι των επιχειρήσεων σχετίζονται και αυτοί θετικά με τα κίνητρα διεθνοποίησης των ελληνικών επιχειρήσεων. Από αυτούς σημαντική σχέση η οποία αναδεικνύεται από το υπόδειγμα διαδρομών είναι οι φυσικοί πόροι και πιο συγκεκριμένα οι εγκαταστάσεις και η αρτιότητα του εξοπλισμού σε συνδυασμό με τους ιδιόκτητους αποθηκευτικούς χώρους.

Αξίζει να σημειωθεί και η σημαντικότητα των οργανωτικών πόρων που μέσα από την εγχώρια νομοθεσία έχει θετική επιρροή στα κίνητρα διεθνοποίησης. Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύεται πόσο σημαντική είναι η εταιρική οργάνωση καθώς και η εξειδικευμένη γνώση των στελεχών που, παρά το αντίξοο νομοθετικό πλαίσιο,  μπορούν να το ξεπεράσουν και να κινητοποιηθούν για διεθνοποίηση.

Σε αντίθετα αποτελέσματα καταδεικνύει το υπόδειγμα διαδρομών για τα εξαγωγικά εμπόδια καθώς δρουν αρνητικά στα κίνητρα διεθνοποίησης. Πιο συγκεκριμένα η εθνική νομοθεσία είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά τα κίνητρα των ελληνικών επιχειρήσεων λόγω της αυξημένης γραφειοκρατίας του ελληνικού συστήματος.

Ζαχαρίας Παπανικολάου

Είναι στέλεχος σε τμήματα παραγωγής εταιρειών με διεθνή δράση από το 2010 έως και σήμερα. Σπούδασε στο Τμήμα Γεωπονίας της Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών του Α.Π.Θ. και αποφοίτησε το 2008 από τον Τομέα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων. Συνέχισε τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην ίδια κατεύθυνση και πήρε μεταπτυχιακό δίπλωμα (M.Sc.) το 2010 και διδακτορικό δίπλωμα (Ph.D.) το 2017 στον Τομέα της Αγροτικής Οικονομίας στην ίδια σχολή. Έχει δημοσιεύσει τρεις ερευνητικές εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές, 10 ανακοινώσεις σε συνέδρια και ένα κεφάλαιο σε βιβλίο. Το κείμενο αποτελεί περίληψη του διδακτορικού που πραγματοποίησε με την επίβλεψη των Κωνσταντίνου Μάττα, Καθηγητή Αγροτικής Πολιτικής Α.Π.Θ. και Χρήστου  Καρελάκη, Αναπληρωτή Καθηγητή Αγροτικής Πολιτικής Δ.Π.Θ.


Βιβλιογραφία

Papanikolaou, C. Karelakis, K. Mattas, (2017). Exploring the antecedents of export competitive advantage of Greek yogurt firms. New Medit, 4/2017 pp. 48-55.

Papanikolaou, C. Karelakis, K. Mattas, (2017). Exploring the antecedents of export motivation: The case of the Greek yoghurt firms. International Journal of Globalization and Small Business, Vol 10 (1) 2018 pp. 49-76

Ζ. Papanikolaou, C. Karelakis, K. Mattas, “Empirical analysis of export barriers perceptions by Greek yogurt exporters”, (Chapter 6). Agricultural Sector Issues in the European Periphery, Edited by Polychronidou, P. & Karasavvoglou, A., 2017, Vernon Press Titles in Economics, pp. 87-103.

 

You might also like