Νέα Ζηλανδία: Αγρότες ευτυχείς χωρίς επιδοτήσεις

Το διαδικτυακό σεμινάριο παρουσίασης των συμπερασμάτων της Επίσκεψης Μελέτης, που πραγματοποίησαν εκπρόσωποι του προγράμματος EuroSheep, στην Νέα Ζηλανδία παρουσίασε μια χώρα, τη Νέα Ζηλανδία,  με μακρά παράδοση προβατοτροφίας, αλλά αρκετά διαφορετική από τις ευρωπαϊκές.

Κείμενο: Δημήτρης Μιχαηλίδης*

 

Το EuroSheep είναι Ευρωπαϊκό Θεματικό Δίκτυο, με σκοπό την ανταλλαγή γνώσεων σε θέματα υγείας και διατροφής των προβάτων μεταξύ κτηνοτρόφων και λοιπών ενδιαφερομένων. Στόχος του είναι η επικοινωνία και ανταλλαγή γνώσης μεταξύ κτηνοτρόφων και εμπλεκομένων, σε όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού της προβατοτροφίας. Η ανταλλαγή γνώσης κι εμπειρίας επικεντρώνεται σε δύο κύρια θέματα: τη διαχείριση της υγείας των κοπαδιών και τη διαχείριση της διατροφής, με βάση τις τρέχουσες ανάγκες της βιομηχανίας, για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των κοπαδιών.

H Δρ Brid McClearn από το Teagasc-Ιρλανδία, μέλος της ομάδας του EuroSheep, παρουσίασε τα συμπεράσματα από την επίσκεψή της στην Νέα Ζηλανδία. Γενικά στοιχεία για την προβατοτροφία στην Νέα Ζηλανδία έδωσε ο Jim Inglis, ενώ οι συνεντεύξεις με τους κτηνοτρόφους Jack Cocks, Paul Schuler, Nathan Howden, Aaron Gilmore, Alan Hislop και Antony Sheppard ήταν πάρα πολύ διαφωτιστικές και οι πολλές φωτογραφίες μάς έκαναν να νοιώθουμε σαν να μετείχαμε στην Επίσκεψη Μελέτης.

 

Ένας ιδιαίτερος τόπος

Η νησιωτική Νέα Ζηλανδία, η γη του μακριού λευκού σύννεφου (στην γλώσσα των Μαορί), βρίσκεται 2.000 χλμ. νοτιοανατολικά της Αυστραλίας, στον νότιο Ειρηνικό. Ο πληθυσμός της Νέας Ζηλανδίας είναι 5.150.000 κάτοικοι, κυρίως ευρωπαϊκής καταγωγής, με τους Μαορί να αποτελούν τη μεγαλύτερη μειονότητα. Μισή σε πληθυσμό από την Ελλάδα και διπλάσια σε έκταση.

Παλαιότερα, η Νέα Ζηλανδία εξήγαγε 36,3% μαλλί, 5,7% βούτυρο, 16,3% κρέας, 5,6% δέρματα και 11% άλλα αγροτικά. Το 2005, εξήγαγε 2,7% μαλλί, 8,1% γάλα, 3,4% τυρί, 15,7% κρέας, 1,5% δέρματα  και άλλα αγροτικά 18.6%. Τι άλλαξε στο μεταξύ, λοιπόν, στην Νέα Ζηλανδία;

Το 1984, η Νέα Ζηλανδία αποφάσισε να καταργήσει πλήρως όλες τις κρατικές επιδοτήσεις. Ως το 1984, η προβατοτροφία στην Νέα Ζηλανδία ελάμβανε περίπου το 44% των εισοδημάτων της από κυβερνητικές επιδοτήσεις. Το κύριο προϊόν που παρήγε ήταν πρόβειο κρέας, το οποίο στις διεθνείς αγορές πουλιόταν προς 12,5 δολάρια/σφάγιο, ενώ η κυβερνητική επιδότηση ανερχόταν σε άλλα 12,5 δολάρια.

Το 1987, καταργήθηκαν όλες οι επιδοτήσεις προς την προβατοτροφία. Όλοι οι προβατοτρόφοι ανέθεσαν σε μια ομάδα ειδικών να τους συμβουλεύσει τι έπρεπε να κάνουν, προκειμένου να μπορέσουν να πωλούν κάθε σφάγιο προς 30 δολάρια. Η συμβουλή ήταν η παραγωγή ενός διαφορετικού προϊόντος, το οποίο να επεξεργάζεται με διαφορετικές διαδικασίες και να πωλείται σε διαφορετικές αγορές. Το 1989, πέτυχαν να μετατρέψουν ένα προϊόν που πωλούσαν προς 12,5 δολάρια, σε ένα προϊόν που απέφερε 30 δολάρια.

H τιμή του νέου προϊόντος, το 1991, ήταν 42 δολάρια, το 1994 ανήλθε σε 74 δολάρια και το 1999 έφθασε τα 115 δολάρια /σφάγιο. Σήμερα, η προβατοτροφία στην Ν. Ζηλανδία υποστηρίζεται από την κρατική PAMU, κάτι σαν τον δικό μας ΕΛΓΟ, αλλά πολύ πιο αποτελεσματικό οργανισμό.

EuroSheep

Είναι ένα θεματικό δίκτυο που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. (HORIZON 2020) με σκοπό την προώθηση της επικοινωνίας και την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ ενδιαφερομένων του τομέα της προβατοτροφίας στην Ευρώπη, εστιάζοντας σε δύο κύρια θέματα: τη διαχείριση της υγείας και της διατροφής, με βάση τις σύγχρονες ανάγκες του τομέα. Φορέας υλοποίησης στην Ελλάδα είναι ο  ΕΛΓΟ – Δήμητρα: Ινστιτούτα Κτηνιατρικών Ερευνών και Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής. Επικοινωνία: contact–[email protected].

Κτηνοτροφία άλλου τύπου…

Από τους συμμετέχοντες που παρουσιάστηκαν στο webinar, ο κτηνοτρόφος Jack Cocks ελέγχει 360.000 στρέμματα, στα οποία βόσκουν ελεύθερα 29.000 πρόβατα και 2.100 βοοειδή (900 αγελάδες), που δίνουν μαλλί και κρέας, χωρίς ενοχλήσεις από ανθρώπους. Ο κτηνοτρόφος Paul Schuler διαχειρίζεται 380 αρμεγόμενες αγελάδες (με μόνο δύο άτομα προσωπικό!), 835 προβατίνες (με ένα άτομο) και 750 αίγες (με 3-4 άτομα) με έκτακτους στην κουρά κ.λπ. και, βέβαια, με μέλη των οικογενειών.

Ο κτηνοτρόφος Nathan Howden μετράει με μικρό συρόμενο μετρητή την ποσότητα βοσκής (ραδίκια και άλλα), για να παίρνει τις αποφάσεις βόσκησης. Ο κτηνοτρόφος Aaron Gilmore διατηρεί φάρμα που παράγει αυστηρά προσανατολισμένα αρνιά στην γαλακτοπαραγωγή, με τα οποία τροφοδοτεί νέες φάρμες.

Ο οργανισμός PAMU (στην γλώσσα των Μαορί «φάρμα») υποστηρίζει 116 φάρμες σε μια έκταση 90.257.000 στρεμμάτων, όταν στην Ελλάδα είναι -χωρίς καμιάς μορφής σημαντική υποστήριξη- 125.000 φάρμες σε 15.000.000 δηλούμενα στρέμματα και σε άλλα 6.000.000 στρέμματα που είναι ακόμη ορφανές, αδήλωτες βοσκήσιμες γαίες.

Σκοπός του PAMU είναι να προσφέρει καλύτερες πρακτικές για αειφόρα και ασφαλή κτηνοτροφία, ώστε να είναι παραγωγοί «premium» κρέατος, γάλακτος και μαλλιού. Οι περισσότερες φάρμες έχουν βοοειδή και πρόβατα ή βοοειδή και ελάφια. Ο κτηνοτρόφος Alan Hislop, σε 15.740 στρέμματα, εκτρέφει 2.500 αρνιά, 1.400 ελάφια και 300 αγελάδες. Το μυστικό της δουλειάς είναι τα καλά ‘εργαζόμενα’ σκυλιά, που τα μετακινούν με ειδικά τρέιλερ, για να πάνε στους χώρους ‘εργασίας’…

Ο κτηνοτρόφος Antony Sheppard, σε 1.700 στρέμματα, εκτρέφει 790 πρόβατα αρμεγόμενα, κυρίως, για την παραγωγή σκόνης γάλακτος. Παράγονται 400 lt γάλα ανά πρόβατο σε μια γαλακτική περίοδο 180-225 ημερών. Το γάλα έχει 8,08% λιπαρά, 6,75% πρωτεΐνες και 20,32% στερεά. Μας έκανε εντύπωση η τάση για μόνο ένα άρμεγμα ημερησίως, ενώ αναφέρθηκε ότι ήδη προχωρούν σε ένα άρμεγμα ανά 2 ή 3 ημέρες.

 

Το καλό παράδειγμα

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο webinar, στην Νέα Ζηλανδία απαιτείται μια μονάδα ανθρώπινης εργασίας ανά 2.000. πρόβατα εκτατικής εκτροφής. Το 99% του παραγόμενου αρνίσιου κρέατος προορίζεται για εξαγωγή, ενώ η γαλακτοπαραγωγή τους προορίζεται για την αγορά της Ασίας (Κίνα, Ινδία κ.ά.). Είναι χαρακτηριστικό ότι, επειδή στην Νέα Ζηλανδία υπάρχει αυξημένη υγρασία, οι κτηνοτρόφοι αναπτύσσουν νέες φυλές κατάλληλες για το κλίμα της Νέας Ζηλανδίας, ενώ στην Ελλάδα εισάγουμε από την Βόρεια Ευρώπη και ‘πήζουμε’ τα ζώα στα φάρμακα για να επιβιώσουν, όσο μικρή διάρκεια κι αν ζουν…

Οι Νεοζηλανδοί αγρότες είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους να ξεπεράσουν τους φόβους τους. Τα ίδια πέρασαν κι αυτοί και βγήκαν κερδισμένοι. Είκοσι ένα χρόνια έπειτα από την κατάργηση των αγροτικών επιδοτήσεων, οι Νεοζηλανδοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι είναι από τους πλέον παραγωγικούς μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. «Αφού εμείς καταφέραμε να το κάνουμε, γιατί άλλοι νομίζουν ότι δεν μπορούν;» δήλωσε στην ομάδα του EuroSheep ο Νεοζηλανδός αγρότης,  Ίαν Γιούεν-Στριτ.

---

*   Ο Δ. Μιχαηλίδης είναι αγροτικός δημοσιογράφος και συγγραφέας. Κεντρική φωτο: Ilya Grigorik, 2015