Η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (DG Agriculture and Rural Development) πριν μερικές ημέρες έδωσε στη δημοσιότητα μελέτη που εκπόνησε το γάλα και τα προϊόντα γάλακτος στην ΕΕ διαπιστώνοντας ότι μετά το 2035, σε μια δεκαετία δηλαδή, η εικόνα της γαλακτοπαραγωγής στην Ευρώπη θα επιδεινωθεί.
Η μελέτη εξέτασε τις πιθανές προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι αγρότες από τις αυστηρές εθνικές και ενωσιακές περιβαλλοντικές πολιτικές αλλά και τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν για τα γαλακτοκομικά προϊόντα μεσοπρόθεσμα.
Η μελέτη εκτιμάει ότι οι κτηνοτρόφοι και οι γαλακτοπαραγωγικές επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων θα πρέπει να στραφούν προς γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας στο εξαγωγικό χαρτοφυλάκιο της ΕΕ. Η τιμή του νωπού γάλακτος στην ΕΕ είναι πιθανό να παραμείνει σχετικά υψηλή κυρίως λόγω της ισχυρής εγχώριας και παγκόσμιας ζήτησης για τα λίπη γάλακτος.
Αυξάνεται η παραγωγή γάλακτος στην ΕΕ
Οι παραδόσεις γάλακτος στην ΕΕ αυξάνονται σταθερά την τελευταία δεκαετία (+0,9% ετησίως) λόγω της αυξανόμενης παραγωγικότητας του κλάδου. Παρόλο που η παραγωγή γάλακτος στην ΕΕ πρόκειται να αυξηθεί περαιτέρω, η μελέτη εκτιμάει πως πρόκειται να φτάσει σε ένα σημείο καμπής τα επόμενα χρόνια, όπου η συνεχής μείωση του κοπαδιού των γαλακτοπαραγωγών αγελάδων δεν θα αντισταθμίζεται πλέον με την αύξηση της παραγόμενης ποσότητας γάλακτος. Το αποτέλεσμα θα είναι η μείωση της ‘δεξαμενής’ γάλακτος (-0,2% ετησίως) και της διαθεσιμότητας γαλακτοκομικών ουσιών και προϊόντων.
Σε ορισμένες ανατολικές χώρες της ΕΕ, υπάρχει ακόμη η δυνατότητα να συνεχιστεί η αυξητική τάση της γαλακτοπαραγωγής των τελευταίων ετών (π.χ. Πολωνία). Πολλές άλλες χώρες που πέτυχαν την αύξηση της γαλακτοπαραγωγής τους κατά το παρελθόν πρόκειται να φθάσουν στα όρια της περαιτέρω αύξησης της παραγωγικότητας και θα αντιμετωπίζουν επίσης περιορισμούς λόγω των αυστηρότερων περιβαλλοντικών στόχων (π.χ. Ολλανδία, Βέλγιο και Δανία).
Παραγωγή γάλακτος & περιβαλλοντική βιωσιμότητα
Η παραγωγή γάλακτος στην ΕΕ αναμένεται πως θα επηρεαστεί δραματικά από περιβαλλοντικούς παράγοντες και τη νέα περιβαλλοντική νομοθεσία Από τη μία πλευρά, αυτό μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στον γαλακτοκομικό κλάδο του οποίου τα προϊόντα θα διατίθενται σε υψηλότερες τιμές μιας και θα καλύπτουν πλέον πρότυπα ποιότητας και βιωσιμότητας (π.χ. βιολογική παραγωγή, πιστοποιημένα συστήματα ποιότητας).
Από την άλλη πλευρά, οι ήδη ανακοινωθείσες αυστηρότερες εθνικές περιβαλλοντικές πολιτικές (π.χ. πολιτικές που αποσκοπούν στη μείωση των εκπομπών αζώτου, μεθανίου, διοξειδίου του άνθρακα) ενδέχεται να επιτείνουν περαιτέρω τη συρρίκνωση του γαλακτοκομικού κλάδου της ΕΕ. Η μελέτη προβλέπει μείωση μέχρι και 11% των εκτρεφόμενων ζώων έως το 2035 σε σύγκριση με το μέσο όρο των ετών 2022-2024.
Αν αναλογιστούμε ότι μελλοντικά θα πέφτει ο ρυθμός της αύξησης στην παραγωγή γάλακτος, ο μειωμένος αριθμός εκτρεφόμενων ζώων θα οδηγήσει στον περιορισμό της ‘δεξαμενής’ γάλακτος που διατίθεται για τη μεταποίηση γαλακτοκομικών προϊόντων.
Κεντρική φωτογραφία: Κτηνοτροφία στις Άλπεις της Αυστρίας. Kuba Abramowicz/flickr.com